Bu Blogda Ara

17 Nis 2017

KÖY ENSTİTÜLERİ...

Köy Enstitüleri'nin kuruluşunun 77. yıldönümü.( 17 Nisan 2017 )


Onlar,
Köy çocuklarıydı.
Kurumuş çalılar gibiydiler bozkırda
Kavrulmuş ekinler gibiydiler
Geldiler,
Yalın ayakları
Ve 
Yırtık mintanlarıyla geldiler,
Gönen'e, Aksu'ya, Kepirtepe'ye.
Ezilmiş, sömürülmüş, horlanmış
Ve 
Unutulmuştular bin yıldır.
Ferhat oldular, 
Yardılar İdris Dağını.
Gürül gürül akıttılar suyunu, 
Hasanoğlan'a.
Köroğlu oldular,
Kafa tuttular Bolu Beylerine.
Yıktılar saltanatını ağaların.
Tolstoy'u, Bazac'ı okudular koyun güderken
Mozart'ı, Beethoven'i çaldılar dağ başlarında.
Moliere'i, Sophokles'i oynadılar. 
Horon teptiler Beşikdüzü'nde kol kola.
Halay çektiler Yıldızeli'nde türkülerle.
Diz vurdular Ortaklar'da efece...

Siz,
Her gece,
Mehtaba çıkarken Heybeli'de,
Onlar,
Duvar ördüler,
Çatı çattılar.
Yıldızlara bakarak yaz geceleri,
Harman yerlerinde yattılar.
Kazma salladılar yorulmadan.
Kerpiç döktüler
Kerpiç.
Sızlanmadılar hiç.
Yakıştı nasırlı ellerine,
Kitap ve çekiç.
Başladı yurt harmanında imece...
Bir gece,
Karanlık inlerinden sinsice,
Brütüsler çıktı ansızın.
Çektiler zehirli hançerlerini,
Vurdular sırtlarından haince...
Çıktı mağaralarından yarasalar,
Çıktı halk düşmanları,
Üşüştü sülükler gibi üstümüze.
Emdiler kanımızı,
Doymadılar.
Yıktılar umudunu Türkiye'nin.
Aydınlık bir Türkiye gelir aklıma,
Kalkınmış bir Türkiye gelir,
Köy Enstitüleri denince.

Özbek İNCEBAYRAKTAR




Mersin Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği Korosu anıları canlandırıyor.

1. Fotoğraf  Internetten.

34 yorum:

  1. Ne güzel anlatmış Köy enstitülerini şiirde. Yazanın kalemine yayınlayanın emeğine sağlık:)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Gerçekten çok yönlü anlatılmış. Bu konuda daha önce yazılar yazıyordum.Bu şiiri ilk kez okudum. Benim de çok hoşuma gitti.Bir şiirle andım.

      Sil
  2. En sevdiğim şiirlerden ,Köy Enstitülerine nasıl hayransam Özbek Öğretmenim 'e de hayranım...Mekanı cennet olsun ,saygı ile anıyorum...Mersin şubemize selam ve sevgiler Makbule Hanım 'cığım teşekkürler...Size de selam ve sevgiler.

    YanıtlaSil
  3. Köy Enstitüleriyle ilgili epeyce kitap ve şiir okudum. Ama doğrusu bu şiiri bilmiyordum. İnternette araştırırken çok hoşuma gitti. Özbek Öğretmen Mersinliymiş. Ama eşim de tanımıyor. Köy Enstitüleri kapanırken son iki yıl okumuşlar. Şimdi Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Derneği üyesi.
    Özbek Öğretmeni, Köy Enstitülerine emek verenleri saygıyla anıyorum. Selamınızı ileteceğim.
    Ben teşekkür ederim.
    Selam-sevgiler...

    YanıtlaSil
  4. Çok değerli bir şiir, ben de bilmiyordum, sayenizde öğrendim. Çok teşekkürler Makbule hanım.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Öyle güzel özetlenmiş ki. Köy Enstitüleri bir efsane gibi.Yurt dışında eğitimde ileri gitmiş bazı ülkeler hala o modeli uyguluyorlar.
      Ben teşekkür ederim. Sevgiler.

      Sil
  5. Türkiye'ye yapılan çok büyük bir kötülük kaldırılmaları. Ama yeni şubeler açılmış çok sevindim. Rahmetli annem bilirdi o günleri, çok güzelmiş. Kim ya da kimler 'kaldırılsın' dediyse, uyguladıysa hayattaysa gün yüzü görmesin, geberdiyse mezarında huzur bulamasın. Beddua etme derler ama dayanamadım arkadaşım. :(

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kaldırılmaları, eğitime, kalkınmaya, ekonomiye vurulan bir darbe. Yoksul köy çocuklarına yapılan bir haksızlık.Yeni Kuşak Köy Enstitüleri, okul değil de Dernek olarak işliyor
      sevgili Müjde.
      Bu okulları anlatıyorlar, tanıtıyorlar, anılarını yaşatıyorlar.
      Eğitimin önemini bilen rahmetli anneni saygıyla anıyorum.
      Sevgiler.

      Sil
  6. Harika bir şiirdi canim.Ancak böyle anlatılabilirdi.Doymadılar, belli ki doymayacaklar da.Yine de o köy çocuklarının heyecanı ve emeği yol gösterici olur umarım bizlere.Teşekkürler paylaşımın için.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Aynı duygu ve düşünceleri paylaşıyoruz.Hele o "köy çocuklarının heyecan ve emeğinin yol gösterici olması" harika bir deyiş.
      Gerçekten o enerjileriyle iş atölyelerinde her şeyi başarmışlar.
      Bu güzel yoruma çok teşekkür ederim.
      Sevgiler.

      Sil
  7. Çünkü mükemmel eğitimciler yetiştiriyorlardı...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Mükemmel eğiticiler öğretmenlik yaptığı gibi, onların yetiştirdikleri de önce insan, öte yandan her biri işini iyi yapan birer iş sahibi olmuşlar. Çoğu öğretmen olarak yetişmiş ama içlerinde Yargıtay üyesi, müfettiş, hakim olanlar da var.
      Sevgiler.

      Sil
  8. Zamanında en güzel eğitim köy enstitülerindeymiş. Çok değerli yazarlar, şairler yetişmiş bu enstitülerden. Malesef tüm doğru ve güzel işler gibi bu da birilerini rahatsız etmiş...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Aynen öyle. Bulunduğu bölgenin ihtiyaçlarına göre insan yetiştirme düşünülmüş. Okullarını inşa etmişler. Okul bahçesinde sebze-meyve yetiştirmişler.Yılda belirli sayıda kitap okumuşlar,bir enstrüman çalmışlar.Maalesef bu bilinçlenme, bu aydınlanmadan rahatsız olanlar olmuş.Bu güzel eğitim yuvaları zamansız kapanmış.
      Sevgiler.

      Sil
  9. Ne zaman Köy Enstitüleri'nin adını duysam, gözlerim dolar. Şiiri ilk kez okudum. Paylaşımınız için sonsuz teşekkürler. Bir ulusa yapılabilecek en büyük kötülüktü onları kapatmak. Eğer onlar kalsaydı bugünleri yaşar mıydık? Ahh ki, be ahh...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. O kadar çok sayıda yoksul köy çocuğuna okuma- kendini geliştirme-yetiştirme şansı verilmiş ki eğitimde mucizeler gerçekleştirmişler.Her bir okulun, her bir öğrencinin ayrı bir öyküsü var. Köylerden kentlere bir aydınlanma ışığı yayılırken kapatılmaları çok kötü olmuş gerçekten.
      Günümüzde keşke öyle yetişmiş insanlar olsaymış.

      Sil
  10. Cumhuriyet devrimlerinin en büyük zaferlerinden biri olan Köy Enstitüleri...

    Sınıf ayrılıkları eğitim yoluyla ortadan,kaldırılacak,köylerde vasıflı insanlar yetiştişecek,üretim artacak,köylü milletin efendisi olarak kalacaktı,kapatılmasaydı.

    Akıl almayacak iftiralarla kapatılmasının sonuçları,ortada...

    17 Nisan 2017 günü ülkemizde tartışılan referandum sonrası güne rastlaması ne acı...

    Babacığımın ve arkadaşlarının kemikleri sızlıyordur eminim...

    İlkokuldaydım babacığımın albümüne bakarken Cumhuriyet Bayramı kutlama törenlerine ait bir fotoğrafta (Genç bir kız Melek Fügürü giysileri içinde) ilgimi çekmiş,babama sormuştum ;
    "O CUMHURİYET'tir kızım" demişti,kutsanmış-efsunlanmıştım sanki kız olduğum için,o gün belki en çok.
    Şimdi daha iyi anlıyorum CUMHURİYETİ genç bir kadınla simgeleştirmekle,kadına ne kadar,önem vermişler,üstelik erkek egemen köy çocukları bile o zihniyeti tam kırmışken...!

    O zaman da hazmedemeyenler yine mollalar ve ağalar.

    Sevgili Makbule;
    Yine çok değerli hatırlatmayı bu güzel şiirle bizlere yansıtmışsın çok teşekkür ederim,çok hassas bir günümdeyim inan çok duygulandım.
    Emeğine sağlık,arkadaşım,sağol...!

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sevgili Merih, yorumların beni hemçok duygulandırıyor, hem de çok mutlu ediyor. Ne güzel özetlemişsin. Okuma şansı verilmeseydi dağlarda çoban olarak kalmaya mahkum köy çocuklarını eğitmiş, yetiştirmiş, bir meslek kazandırmışlar.
      O yıllarda kız çocuklarını okumaya ikna etmişler.
      Aynı şeyi ben de acıyla düşündüm. Referandum sonrası adından bile söz edilmeden, bir anma, hatırlatma yapılmadan unutturulan geçmiş değerlerimiz...
      İyi ki Cumhuriyet kadınlarıyız. İyi ki belli inanç ve değerlerimizi henüz yitirmedik.İyi ki bizler gibi düşünenler henüz azınlıkta değil.
      O genç bir kadınla simgeleştirilen Cumhuriyet biraz yıprandı, biraz yoruldu belki ama henüz ayakta.Onun daha fazla hırpalanmasına izin vermeyelim.
      Yorumuna, katkılarına çok teşekkür ederim. Ben de çok duygulanarak okudum. Babanı saygıyla, rahmetle anıyorum.
      Gönülden selam-sevgiler...

      Sil
  11. Cumhuriyetin en önemli atılımlarından biri idi Köy Enstitüleri. Büyük bir kalkınma hareketi. "Köylü milletin efendisidir" derken Atatürk; Köylülerin topluma kazandırılmasını bunun için en gerekli olan unsurun eğitim olduğunu biliyordu. Bu kurumların kapatılması büyük bir darbedir. Umudumuz yarım kalan bu projenin yeniden hayata geçirilerek ülkemizin dört bir yanında, yaşam hakkı ve özgürlüklerin adilce dağıtıldığı, daha bilinçli ve aydınlık köylerimizle gerçek anlamda gelişmiş ve uygar bir ülke seviyesine ulaşabilmemiz olacaktır. Köy Enstitüsü destanını yaratanlara en derin saygılarımızla!..Bu anlamlı şiir için çok teşekkürler. Özbek Öğretmenimizin mekanı cennet olsun..Sevgiler, esenlikler..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Köyünün dışına adım atmamış köy çocukları; kitaplar okuyor, deneyler yapıyor, müzik aletleri çalıyor, en iyi öğretmenlerle birlikte oluyor, bilimsel yöntemlerle tarımı, ziraatı öğreniyor, bir meslek sahibi oluyor. O yılların yoksul Türkiyesinde mucizeler yaratıyorlar.
      Günümüzde bazı profesörlerin "Cahil halk daha iyi" deyişinde belki de halkın uyanmamasının korkulu beklentisi var. Halk anlamazsa yargılayamaz, soramaz da diye düşünüyorlar.
      Köy Enstitüleri destanlar yaratmışlar gerçekten. Ne yazık, engellerle sürdürememişiz.
      Çok teşekkürler.
      Sevgiler...

      Sil
  12. Merhaba! :)

    Köy Enstitüleri... Bugün "Köy Tavuğu", "Köy Ekmeği", "Köy Kahvaltısı" gibi birtakım öbekleri hayatlarımıza "yeniden" sokarak onları yüceltmenin yanında kendimizi daha "organik" bir şekilde doyururken acaba bir gün içinde "köy" sözcüğü geçen bu enstitüleri de en azından sistemsel olarak güncelimizde yaşayabilir miyiz? Köy Enstitüleri çok önemli bir oluşumdu; ziyan oldu.

    Güzel günler dilerim!

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Merhaba!

      Ne güzel düşünmüşsünüz. Köy sözcüğü bana da safiyeti, temizliği, içtenliği çağrıştırıyor. Keşke değerlerimizi tüketmesek, anlamını yitirmeye zorlamasak. Yıllar içinde kayıplarımızın farkına varıyoruz. Bugün dünyanın çeşitli üniversitelerinde tezler hazırlanıyor, benzerleri kurulmaya çalışılıyor.
      Teşekkür ederim.
      Esenlikler dilerim.

      Sil
  13. Çok güzelmiş! Köy enstitülerini kapatarak korkunç bir şey yapmışlar. Resmen ülkenin gelişimini durdurmak için yapmışlar bunu. Çok yazık! Bu ülkeye yapılanlar çok yazık!

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Genç arkadaşlarımın da böyle sağlıklı düşünmeleri sevindiriyor beni. Ülkenin gelişimine ket vurmuşlar adeta. Oysa yılların cehaletine dur denecekti.
      Sevgiyle.

      Sil
  14. Rahmetli babamın da bütün öğretmenleri Köy Enstitüleri çıkışlıydı. Hayatım boyunca onun anılarını dinleyerek, bunun olumlu getirilerini gözlemleyerek geçti.İzninizle küçük bir anısını paylaşmak isterim. Büyük demirci dedesi, "hadi bakalım Yusuf Ziya gazete kağıdına tütün sar da içelim", dermiş. Böylece 10-11 yaşında sigaraya başlamış. Bir gece arkadaşlarıyla sigara içtikleri eve öğretmen baskın yapmış. Hafif şiddet uygulayarak, sigaranın zararlarından bahsetmiş.

    "Mustafa Kemal Paşa sigara içiyor mu hocam?"
    - "İçiyor"

    "İsmet Paşa sigara içiyor mu hocam?"
    -"İçiyor"

    "Siz de içiyorsunuz, bizi neden cezalandırdınız?" demişler.

    Kırk yıllık, ağzından sigara düşmeyen tiryaki hoca, o an sigarayı söndürerek, bir daha ağzına sürmemiş.

    Ve buna benzer... klasik müzik dinlemek, spor, bir lokmanın ağızda kırk kez çiğnenmesi, sabah sporu, diş bakımı ile doksanlı yaşlara kadar sağlıklı ve disiplinli bir yaşam...

    İşin siyasi ve sosyolojik yansımalarına, değerli yorumcular değinmiş.

    Esen kalın.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Rahmetli babanız değerli öğretmenlerin elinde ne güzel yetişmiştir.Sigara içen öğretmenle ilgili anı diğer öğrencilere de kalıcı bir ders olmuştur.
      Derse girmeden her sabah açık havada topluca spor yapılırmış. Her Cumartesi sabahı toplantı yapılır, eleştiriler alınırmış.
      Güzel başlayan bir masal kötü son'la noktalanmış.
      Esenlikler diliyorum.

      Sil
    2. Katkınıza çok teşekkür ederim.

      Sil
  15. köy enstitüsü ile ilgili anıları okumuştum. ne güzel kuşakmış. tonguç diye biri varmış çok ünlü :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İdealist, hayallerinin peşinden cesaretle gidebilen bir kuşak.İsmail Hakkı Tonguç Köy Enstitülerinin mimarı. Zamanın İlköğretim Genel Müdürü. Mustafa Necati dönemin Milli Eğitim Bakanı. Can Yücel'in babası Hasan Ali Yücel o dönemde Bakanlık Müfettişi.
      Genç arkadaşlarımızın o dönemi okuyup araştırmaları mutluluk verici.

      Sil
  16. Ne güzel anlamış şiirde. Okuyunca o dönemde olmak isterdim diyorum...
    Şiiri ben de ilk kez okudum teşekkür ediyorum paylaşımınız için, güzel değerlerle tanıştırıyorsunuz bizleri .. Koro düşüncesi de harika..
    Sevgiler ve Selamlarını iletiyorum...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Gerçekten çok güzel anlatmış.Olduğu gibi aktarmış gerçekleri.
      Yeni Kuşak Köy Enstitüsü Derneği birçok ilde sonradan kurulmuş.Koroda ana enstrüman eskiden olduğu gibi mandolin. Mandolinle eski marşlardan, şarkılardan örnekler sunuyorlar.
      Teşekkürler Elsa.
      Selam-sevgiler.

      Sil
  17. ne kadar güzel günlermiş..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Keşke yaşatabilseydik. O ideali gençlerimize, çocuklarımıza, öğretmenlerimize verebilseydik.

      Aylar sonra bir dostu yeniden görmek çok mutluluk verici.
      Sevgiler...

      Sil