29 Nis 2023

İKİ KADIN YÖNETMEN (B. C. P. Nisan Ayı )

Bu yazı Blogları Canlandırma Projesi (B.C.P) kapsamında yazılmıştır. Her ayın son haftasında yazılan  projenin  Nisan Ayı konusu  "Belirli Yazarlar ve Yönetmenler " idi. Ben Yönetmenler konusunu seçtim.
TDK Yönetmen sözcüğünü şöyle tanımlıyor: "Oyunlarda oyuncuların rollerini dağıtıp oyunu düzenleyen ve ilgili rollerin tümünün hazırlanan objeye uyumundan ve düzeninden sorumlu kimsedir." 
Dünyada ve ülkemizde erkek yönetmenlerin sayısı kadın yönetmenlerden çok daha fazla. Yaptığı işi  seven ve ciddiye alan  her insan, kadın veya erkek başarıyı yakalıyor. Ancak bazı konularda kadın duyarlılığı, kadın hassasiyeti erkeklerden farklı .  Kadınlar daha detaycı, oya gibi işliyorlar ele aldıkları konuları. Anne eli değmişçesine... 




TÜRKÂN ŞORAY
Türkân Şoray yıllarını sinemaya adamış bir sinema oyuncusu, senarist ve yönetmen. Yönetmenliği belki çok bilinmez ama tam bir sinema emekçisidir. 1945 İstanbul doğumludur. 15 yaşlarında sinemaya girmiş, yaklaşık 200  sinema  filminde , 10'dan fazla dizide  rol almıştır.  Sultan lâkaplı Türkân Şoray yıllardır kuşaktan kuşağa, her yaştan seyircinin gönlünde haklı bir yer edinmiştir.

Bir zamanlar Adana'da iki büyük sinemadan biri Alsaray Sineması'nda  yabancı filmler  gösterime girer, Erciyes Sineması'nda ise Türk filmleri oynatılırdı. Yaz aylarında ise Sular Yolunda Sular Sineması Türkân Şoray filmlerinin gösterime girdiği günlerde seyircilerle dolup taşardı. Film çok beğenilirse seyirci ayakta alkışlardı. 

Türkân Şoray 4 filmde yönetmenlik yaptı: Dönüş-1972, Azap-1973, Bodrum Hakimi-1976 Yılanı Öldürseler (Şerif Gören ile )-1981
Senaryosunu yazdığı filmler: Yılanı Öldürseler- 1981, Buruk Acı- 1989 
Dönüş Filmi 1973'te Moskova Film Festivalinde özel ödül aldı. 
1972'de Selvi Boylum Al Yazmalım ile En İyi Kadın Oyuncu Ödülünü aldı. 
Üç kez Altın Portakal Ödülünü aldı. Acı Hayat-1964, Ölüm Tarlası-1968, Hayallerim Aşkım ve Sen- 1987 . Mahpus ile 1973 Altın Koza Film Festivalinde ödül aldı. 
1999'da Roma Film Festivali Büyük Ödülünü aldı.
Uçan Süpürge Kadın Filmleri Festivali Kadın Yönetmen Ödülünü aldı. 
2001'de İkinci Bahar Dizisindeki rolüyle Akademi İstanbul- Yılın En Başarılı Sinema Sanatçısı Ödülünü aldı. 



YEŞİM USTAOĞLU

Yeşim Ustaoğlu 1990 sonrasının önemli sinemacılarından. 1960 doğumlu. Karadeniz Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü mezunu. 
Sinemaya ödüllü kısa filmlerle başlamış. Filmlerinde içinde yaşadığı toplumu gözlemleyerek hayatın içinden farklı kesimlerden karakterlere yer veriyor. Bulutları Beklerken, Araf, Güneşe Yolculuk filmlerini yönetmiş. Bağımsız sinemacılardan.

İz filmi İstanbul, köln, Nürnberg Film Festivallerinde En İyi Film seçilmiş. 1999 yılında Güneşe Yolculuk Filmi Berlin Film Festivalinde En İyi Avrupa Filmi seçilmiş, Mavi Melek ve Heinrich Böll Barış Ödülünü almış. 
Pandora'nın Kutusu San Sebastian Uluslararası Film Festivalinde En İyi Proje Ödülünü almış. Yeşim Ustaoğlu bol ödüllü bir sinemacı. Altın İstiridye (En iyi Film) , Gümüş İstiridye (En iyi Kadın Oyuncu) ödüllerini almış.

 Güneşe Yolculuk Filmiyle 53. Antalya Film Festivalinde En İyi Yönetmen Ödülünü kazanmış. 2017'de Uluslararası İstanbul Festivalinde En İyi Yönetmen ödülünü almış. 






14 yorum:

  1. Çocukluğumun hayran olduğum artisti Türkan Şoray. Ne kadar güzel kadın, kendini geliştirmeyi bilmiş.

    YanıtlaSil
  2. Emeğe, çabaya, kendini geliştirmiş insanlara kaç yaşında olursa olsun saygı duyuyorum. Selvi Boylum Al Yazmalım, Dönüş, Ada unutamadığım filmlerdendir. O yıllarda kısıtlı imkânlarla çekim yapmak da daha zordu elbette.
    Sevgiler.

    YanıtlaSil
  3. yeşim ustaoğlu çok severim :) türkandan da acı hayat ve vesikalı yarim filmlerini oynadığı :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yeşim Ustaoğlu sinemacılığını sağlam temeller üzerine oturtan bir sanatçı. Çok güzel işler başarmış. Güneşe Yolculuk Filmi çok farklı bir filmdi.
      Türkân Şoray'ın İkinci Bahar dizisi de ne güzeldi. Defalarca izlense de ayrı tat bırakan bir öyküydü.

      Sil
  4. Benim açımdan faydalı bir yazı yazmışsınız. Sinemaya karşı fazla ilgim olmadı. Yeşim Ustaoğlu adında bir yönetmen olduğunu yazınızdan öğrendim. Türkan Şoray'ı bilmeyen yok ama onun da yönetmenlik yaptığını bilmiyordum. Geçen gün eşimle sohbet ederken oyuncuların zamanla unutulduğunu ya da hak ettikleri kadar anılmadıkları hususuna değindik. Gerçekten de yazarlar daha akılda kalıcı. Oyuncular o kadar değil. Yönetmenleri ise sadece konuya yakın ilgi gösterenler tanıyor. Birkaç gün önce Narlıdere Atatürk Kültür Merkezinde tek kişilik bir oyuna gittik. Celile yani Nazım Hikmet'in annesi rolünü üstlenen Ayşegül Yalçıner sergilediği performansla büyük takdir topladı. Ne yazık ki salonun en az 2/3 ü boştu, bu kadar kaliteli bir oyuna olan ilgisizlik beni ziyadesiyle üzdü. Oyunu gözlerimiz dolarak izledik, harikaydı.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 7. Sanat Sinema gerçekten çok ayrı bir dünya. Filmlerde rol alan oyuncuların oyun gücünü ve filmi yöneten yönetmeni önemsiyorum. Bazen merak eder, hayat hikayelerini okurum. Yeşim Ustaoğlu, Nuri Bilge Ceylan, Lütfü Akad, Yılmaz Güney ne güzel filmler yapmışlar.
      İzmir'de henüz tiyatroya gidemedik. Oyunu görmedim. Nazım Hikmet'in annesi Celile Hanımın hayat hikâyesini okumuştum. Tiyatro sinemadan daha etkileyici geliyor bana da.

      Sil
  5. Türkan Şoray ın yönetmenlik de yaptığını bilmiyordum. :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Oyuncu, senarist, yönetmen, yapımcı olarak sinemanın her alanında çalışmış. Halkın sevgisinde alçakgönüllülüğü büyük rol oynamış.

      Sil
  6. Türkan şorayın yönetmen tarafını bilmiyordum ama yeşim ustaoğluyu tanımamak mümkün değil. Güzel yazınız icin tesekkurler. Ben de bu etkinlik olmasa bloga nerdeyse hic yazamiyordum. Etkinligin mayis ayinda tekrar gorusmek uzere

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Türkân Şoray oyunculuğuyla öne çıkmış bir sanatçı. Haklısınız, yönetmenlik tarafı pek bilinmiyor. İşini ciddiye alan, yaptığının en iyisini yapmaya çalışan bir kişilik yapısına sahip. Aldığı ödüller onu şımartmamış, öylece halkın sevgilisi olmuş.
      Yeşim Ustaoğlu da gerçekten usta bir yönetmen. Aldığı ödüller de bunu kanıtlıyor.
      Ben teşekkür ederim. Bu etkinliğe katılmak beni de mutlu etti.
      Sevgiyle.

      Sil
  7. Yeşim Ustaoğlu çok saygı duyduğum, filmlerinde bulduğum ruhu çok sevdiğim bir yönetmen. Güneşe Yolculuk arşivimde olmasından gurur duyduğum filmlerden.

    Türkan Şoray çok garip bir kadın. Yeşilçam'ın dört yapraklı yoncasının en nadide parçalarından. Sinema sektörünün sendikalaşmasından, sinema emekçisinin hakkını koruması için çalışmasından, emek verip senaryo yazıp film yönetmesinden asla bahsedilmemesi bana hep çok ilginç gelmiştir. Çok sevilip bu kadar emeği görmezden gelinen insan nadir bulunur.

    Seçtiğiniz iki değerli kadının tanıttığınız için teşekkür ederim. Ellerinize sağlık

    YanıtlaSil
  8. Yeşim Ustaoğlu Bağımsız Sinema temsilcilerinden yetenekli, bol ödüllü bir kadın yönetmen. Güneşe Yolculuk iz bırakan bir filmdi gerçekten.
    Türkân Şoray fiziğiyle, kişiliğiyle, yakın çevresinin de katkılarıyla, belki şans faktörünü de iyi kullanarak ününü pekiştirmiş bir sanatçı. Öyle alçakgönüllü ki öne çıkmayı da pek sevmiyor. Tam bir sinema emekçisi aslında. Mücadeleci kişiliğine saygı duyuyorum.
    Yorumunuzla katkınıza çok teşekkür ederim.
    Sevgiyle.


    YanıtlaSil
  9. Çok bilgilendirici bir yazı olmuş emeğinize sağlık. Sultanımızın yönetmen olduğunu biliyordum.Dönüş filminde hiç kimse oynamak istememiş kadın yönetmen diye, Kadir İnanır onu sevdiği için oynamış, diye duydum :)
    Yeşim Ustaoğlu'nun hiçbir filmini izlemedim :'( Oldukça başarılı bir yönetmenmiş, izlemem gerekiyor.
    Teşekkürler <3

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Güzel düşüncelerinize çok teşekkür ederim. Türkân Şoray sinemada kendini kanıtlamış, zoru başarmış bir sanatçı. Zamanla kendini geliştirmiş, yetiştirmiş.
      Yeşim Ustaoğlu çok ödüllü bir yönetmen. Çevresindeki insanların farklı psikolojik yapılarını anlatmayı seviyor.
      Yorumunuza teşekkür ederim.

      Sil