Uzun zamandır yazmayı tasarladığım bir yazı bu. Yaklaşık beş aydır elimde olan güzel bir kitabın tanıtımını istemeden geciktirdim. SADENİN LEZZETİ sadece bir yemek kitabı değil. Orta Anadolu'da Çankırı İli- Kurşunlu İlçesi'nde yeme-içme kültürünü, felsefi bir bakışla derinlemesine işleyen, 2024 yılında basılan bir kitap. Ülkemizin birçok yöresinde aynı kültürün uzantılarını görmek mümkün.
Bazı kitaplar farklıdır; Kitabın satır aralarında yazarın yaşamından da güçlü yansımalar bulursunuz. Kitabın içinde adeta ikinci bir kitap vardır. Gerçek yaşamdan bir başka öyküye uzanan yollar çıkar karşınıza. Kitap ayrı bir değer kazanır kafanızda. Anlatılanlar anılarla bütünleşir, ruhunuza işler adeta.
"Sadenin Lezzeti" 86 sayfa, boyutu küçük ama içi dopdolu bir kitap. Bir kez okunup bir köşeye bırakılacak kitaplardan olmadığı gibi okudukça bilgi dağarcığınızı zenginleştirecek bir kitap. Eserin tüm yayın hakları, Kurşunlu Tarih Araştırmaları Derneği'ne ve yazarı Hikmet Ayhan'a ait.
Anaerkil Aile düzeninde kadın önemlidir, yuvayı yapan dişi kuştur Baba ocağında- ana kucağında büyür çocuklar. Kadın saygı görür, evine bağlıdır, yedirir-içirir. Ama hane halkı da yardımcıdır, destektir ona. Küçüklüğünde annesine mutfakta veya ev işlerinde yardımcı olan erkek çocuklar, kadınlara saygı duymayı öğrenir, gelecekte hayat arkadaşını da mutlu eder.
Kitabın arka kapağındaki tanıtım yazısından yazar Hikmet Ayhan'ın ODTÜ Siyaset Bilimi, Kamu Yönetimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü mezunu olduğunu öğreniyoruz. Alçakgönüllü yazar kendini; "Çocukluğundan beri annesinin yanında mutfakla hep iç içe olmuş, önce annesine evlendikten sonra da eşine yamaklık yapmıştır." cümlesiyle tanıtıyor.
Önce son sayfadaki "Kaynak Kişiler " ilgimi çekiyor: Hikmet Ayhan (70 yaşında), Emine Bozdemir (72 yaşında), Nezihe Uslu (75 yaşında), Hatice Kaya (78 yaşında), Osman Kaya (83 yaşında), Emine Kuzu (90 yaşında) Her yaşta insanın verimli olabileceğini kanıtlayan bu güzel insanlara; sağlıklı nice yıllar dileyerek sonsuz teşekkürler.
Kitabın önsözünde Hikmet Ayhan okuyucuya şöyle sesleniyor: "Beslenme alışkanlıkları, insanların yaşadıkları coğrafyaya ve kültüre özeldir. herkes her şeye sahip değildir. Doğa, paylaşımcı olmayı, azla yetinmek terbiyesinin nefsimize öğretilmesini ve bir tek ekmeğe değil, seni doyuran, senin hayatta kalmanı sağlayan her nimete saygılı olmayı gerektirir."
"Kurşunlu Yöresel Yemeklerinin", yazara göre "kendi halindeki" dönemi şöyle vurgulanmış: "Yani yiyeceklerin içine katkı maddelerinin konmadığı, gerçek tatlarını unutturan sosların eklenmediği, lezzetlendirmek için yağ-ot-baharat karışımının adının marine, kavurma işinin soteleme olmadığı, tarladan biçilip hiçbir müdahale yapılmadan su değirmenlerinde öğütülen buğdayın lezzetinin zaten kendi başına yeterli olduğu dönemlere aittir."
Önsöz, çok mütevazı bir deyişle sonlanıyor: "...bu çalışmanın yaşayamayıp yaşatmak isteyenlere naçizane bir rehber, gelecek kuşaklara kültürel bir miras, ilçemizde var olduğunu bildiğim gastronomi dalında daha yetkin insanlarımızın sofistike çalışmalar yapmalarını teşvik edici mütevazı bir kaynak olarak algılanmasını diliyorum."
Kitabın içinde ana başlıklar halinde, en sade ve yalın anlatımlarla sofralarımızda yer alan yemekler anlatılıyor. Fotoğraflarla; Yemek Kültüründe kullanılan tarım aletleri ve kap kacaklar tanıtılıyor.
Bir başka bölümde; Kurşunlu İlçesi Yemek Kültürüyle ilgili Deyimler ve Atasözleri yer alıyor. Her bölüm, gelecek kuşaklara bir kültürel miras ve rehber niteliğinde. Bu bölümden alıntılar:
*Acındırırsan arsız olur, acıktırırsan hırsız olur.
*Buğday hicaza giderken, arpaya ince ekmeğe karışma demiş.
*Meyve veren ağaç taşlanır.
*Sağlık istersen çok yeme, saygı istersen çok deme.
*Tatsız aşa tuz neylesin, akılsız başa söz neylesin.
Kitabın sonunda, örnek olarak birkaç kısa hikaye bile var.
Adı bile alçakgönüllülükle konmuş, değerleri yaşatmak ve paylaşmak düşüncesiyle yola çıkan bu kitabı bir bölümde aktaramayacağımı biliyordum. En yakın zamanda yazar Hikmet Ayhan'ın rahmetli eşi Öğretmen-Sanatçı-Ressam sevgili Ümran Ayhan ile ilgili bir Sergiden notlar aktarmaya çalışacağım.
Kurşunlu Tarih Araştırmaları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Mehmet Eryılmaz ve Yazar Hikmet Ayhan'a, kitabın yayınlanmasına katkıda bulunup emek harcayanlara yürekten teşekkürler.
Makbule Abalı-Eğitimci
15 Aralık 2024 İzmir-Urla
Makbule Hanım,
YanıtlaSilSizin gibi bir eğitimci, pedagog, güçlü bir kalemden bunları duymak ne kadar güzel, beni onurlandırdınız. Çok teşekkür ediyorum, söyleyecek söz bulamıyorum. Yüreğinize, kaleminize sağlık.
Asıl ben teşekkür ederim Hikmet Bey. Kitapta altını çizerek okuduğum çok cümle oldu. Çorbalardan etli yemeklere, sebze yemeklere, salata ve tatlılara kadar her çeşit, yalın ve basit tariflerle açıklanmış.
SilTasarruf ve üretime verilen önem dikkat çekici. Artan malzemelerle yapılan yiyecekler sayfası ne güzel.
Akdeniz Bölgesinde Mersin yöresinde yaylalarda yörük köylerinde de çok benzer tarifler uygulanır. Dağlarda yetişen her ot değerlendirilir. Kuşaktan kuşağa aktarılan bilinçli beslenme alışkanlıkları, sağlıklı yaşama büyük katkı sağlıyor.
İyi görüşlerinize teşekkürler.
Emeğinize sağlık.
Merhabalar Makbule Öğretmenim.
YanıtlaSilGerçekten çok güzel hazırlanmış bir kitap olduğu paylaşımınızdan anlaşılmaktadır. Tanıtımınız, paylaşımınız ve ayrıca haberdar ettiğiniz için çok teşekkür ederim. Çankırı komşu bir ilimizdir, memleketim olan Kırşehir ile birlikte orta Anadolu havzasında yer almaktadır. Ufak tefek nüans farklılıkları ile Çankırı ile Kırşehir hemen hemen her şeyde ortak bir kültürü paylaşırlar.
Selam ve saygılarımla.
Merhabalar Recep Bey.
SilYöresel yemek kültürümüz, geçmişten bugüne beslenme alışkanlıklarımız ilgimi çeken konular. Eşim Toroslarda Mersin Arslanköy doğumlu. 5 erkek-iki kız kardeşler. O da çocukluktan kalma alışkanlıkla mutfak işlerine çok yatkındır. Ortaklaşa hazırladığımız çok yöresel yemek vardır.
Sağlıkla-bereketle.
Böylesine emek verilen, kültüre değer katan ince çalışmaları yapanları canı gönülden kutluyorum.
YanıtlaSilTanıtımınız için teşekkür ederim Sevgili Makbule Hanım. :)
Bu konularda sizin de güzel ve yararlı çalışmalar yaptığınızı biliyorum. Ülkemizin güney ve güneydoğu bölgelerinde; yemek kültürü çok zengin ve çeşitliydi. Ege Bölgesi de otlar ve zeytinyağlı yemekler açısından çok zengin.
SilTemiz ve sağlıklı hazırlanmış yemeler bedene de ruha da iyi geliyor. Kaynaklarımız yanlış uygulamalarla yok edilmezse, doğal ürünlerle çok daha sağlıklı beslenebileceğiz.
Sevgiyle.
Çok Sevgili Makbule Hanım,
YanıtlaSilAtalar ne demişse güzel demiş. Çok yeme ve çok deme kısmını özellikle üzerime alındım. Bana lazım olan bir nasihatti bu.
Her zamanki sıcacık yazılarınızdan birinde daha huzurla yeni bir şey öğrenmiş oldum
Kocaman sevgilerimle
Bu sıcacık yorumlar bana da güç veriyor, motive ediyor çok sevgili Mai. Bir süre zorunlu mola düşünürken kısa bir aradan sonra tekrar buradayım. Yazmayı düşündüğüm öyle çok konu var ki. Zaman sanki hızla akıp gidiyor ve ben ağır çekimde o hıza yetişemiyorum.
SilÖğrenme-yenilenme isteğimiz hiç tükenmesin.
"Çok deme" sözcüğü senin için geçerli değil. Ne kadar söylersen, dinlemeye hep hazırım.
Çok keyifli bir yazı olmuş Makbule Hocam, altını çizip yazdığınız her satırı hakeden bir kitap anladığım kadarıyla. Kendi kendine yeten ve besleyen toprakların ülkesiyken, şimdi bulunduğumuz durum çok acı. Topraktan tabağa gelen ürünleri en iyi şekliyle pişirmek, hazırlamak çok önemli, bu açıdan bu eseri çok önemsiyorum. Tanıttığınız için size ve kitaba emeklerı geçen yazara ve herkese çok teşekkürler.
YanıtlaSilDeğerli geribildirimine çok teşekkürler sevgili Sezer. Kitabın birçok bölümünü eşime de okudum. Onun içinden geldiği Türkmen-Yörük Kültürüne çok benzer yemekler ve adetler var.
SilKitap; Kurşunlu yöresel kültürünü tanıttığı için, dağıtım amacıyla kitapevlerine verilmemiş. Kurşunlu Tarih Araştırmaları Derneği-7 no.lu yayını olarak halen dağıtılmakta.
Hikmet Bey'in çok güzel bir hitap yazısıyla, ailemize armağan olarak gönderdiği kitabı öylece okudum.
Sevgiyle.
Harika bir kitap tanıtım yazısı olmuş Makbule Öğretmenim. Sadeliği her anlamda arar olduk. İçine katkı konulmamış doğal lezzetler neredeyse yok gibi. Öz kültürümüzden uzaklaştık. Bir şeyi tanıtırken araya yabancı kelimeler koyarak onu başkalaştırmayı marifet bildik. Kitaptan altı çizilesi alıntılar çok güzel. Orta Anadolu'da Çankırı İli- Kurşunlu İlçesi'nde yeme-içme kültürünü büyük bir özenle yazan Hikmet Ayhan Bey'e, yayında emeği geçen herkese, ayrıca bu detaylı tanıtım için size içten teşekkürlerimle. Emeklerinize sağlık.
YanıtlaSilGüzel görüşlerinize, değerli katkınıza çok teşekkürler sevgili Esin. Çekirdek ailemizde olduğu kadar büyük ailemizde de nitelikli bir sofra kültürü, yemek adabı ve yöresel yemeklere ilgi kuşaktan kuşağa aktarılmıştır. Annem 90'lı yaşlarında usulüne uygun zeytinyağlı yaprak sarması veya kadınbudu köfte yaparak paylaşırdı.
SilHikmet beyin emek ürünü güzel eserini keyifle okudum, sizin gibi duyarlı, değerbilir arkadaşlarımıza da duyurmak istedim.
Yazımın ikinci bölümünü birkaç gün içinde paylaşacağım. Sizin gibi sanatsever dostların ilgisini çekecektir sanırım.
Sevgiyle-dostça.
Çok güzel bir çalışma olduğu anlaşılıyor hocam.
YanıtlaSilHaklısın sevgili Narda. İnanarak, emek ve çaba harcayarak sürdürülen uğraşılar sonuçta başarıya ulaşıyor. Kaynak kişiler, ekip çalışması önemli. Ege Bölgemizde yemek kültürü çok zengin. Çok değerli araştırmacılar var.
SilSevgiyle.
Öğretmenim, sıcacık duygularla yazılmış hoş bir kitap tanıtımı olmuş ve ne güzel de olmuş. Yazmak kadar okunmasının, okunması kadar anlaşılmasının da önemli olduğu çok güzel kitaplar var. Ne mutlu bizlere ki sizin bu güzel yazınız ile bir kitap keşfetmiş olduk, tanımış olduk ve okumak istedik. Yazarımızın kalemine sağlık.
YanıtlaSilSağlıcakla ve sevgiyle öğretmenim 🌸💕🤍🕊️
Sanırım gençler de bazen zorunlu bir duraksamaya ihtiyaç duyuyorlar Çağrıcım. Çağrılar yanıtsız kalınca insan anlıyor ki; hayatın alışılmış düzeninde farklılaşan bir şeyler var.
SilKöy okulunda öğretmenlik; severek, dersi sevdirerek, okuyarak, anlatarak devam ediyordur eminim.
Sevgilerimi iletiyorum.
İsmi pek hoş, içeriği de dolu dolu gözüküyor, merak ettim:) Coğrafyamız beslenme konusunda zengin bir kültüre sahip, onu yaşatmak adına faydalı bir rehber olabilir..
YanıtlaSilsevgiler.
Aynı duygularla ben de okudum, zaman zaman tekrar karıştırıyorum. Yöresel kültürümüzün yaşatılması adına güzel bir girişim.
SilSenin duyarlılığınla-hassasiyetinle kaleme alınmış kitabın da başucumda. Bir oturuşta 5-6 öykü bitiriyorum. Sen gibi hoşgörülü-sabırlı. Yeni bir yılı bekliyor sanki.
yemek kitapları keyifle okunur :)
YanıtlaSilTüm yemek kitapları için aynı düşüncede değilim Derin. Belki ulaşamadıklarımız da var. Yöresel yemek kültürünü, sağlıklı ve doğal gıdaları savunan, kolay hazırlanabilen yemekleri tanıtan, kuşaktan kuşağa yararlı bilgi aktaran . yemek yazarlarını severek okuyorum .
SilUrla Yöresinde Bahriye İplikçi ve Mehtap Süner Susuzlu ilk aklıma gelen isimler.
Sağlıkla-umutla.
Kitap çok güzelmiş ama anlatiminizla daha da renklenmis ve degerlenmis. Emeğinize sağlık
YanıtlaSilGeçmişten gelen alışkanlıklarım var. Abartısız-doğru-dürüst olmayı seviyorum. Hayatım boyunca ısmarlama bir şey yapmamaya özen gösterdim. Öyle olmayan her şeye ya mesafeli yaklaştım veya uzaklaştım.
SilTakdir duygumuzu yitirmeden insanları, olayları değerlendirmek gerektiğine inanıyorum.
Teşekkürler.