MEVLANA'DAN DEYİŞLER

 

MEVLANA: 1207 yılında Horasan'da doğmuş ünlü Din Alimi, felsefeci, hoşgörünün simgesi. Savunduğu görüşler ve düşünceler yüzyıllar öncesinden günümüze aktarılırken hiç anlam kaybına uğramıyor. İnsanlar, duygu ve davranışlarla ilgili Deyişleri güncelliğini hiç yitirmiyor. Derya gibi bir Bilgenin deyişlerinden bir demet : 

 " Bize gözün değil, gönlün gördüğü yürek gerek. "

" Gönül han değil dergâhtır, paldır küldür girip çıkılmaz, günahtır."

" Bir kelebeğin ömrü kadardır hayat; Ne kırmaya gelir ne de kırılmaya."

" Gönül almayı bilmeyene ömür emanet edilmez."

" Ey gönül kopan her ip bağlanır ama bağlanan yerde düğüm kalır."

"Nice insanlar gördüm, üzerinde elbise yok, nice elbiseler gördüm  içinde  insan yok."

" Kalbi ve sözü bir olmayan kimsenin yüz dili bile olsa o yine dilsiz sayılır."

" Dilini terbiye etmeden önce yüreğini terbiye et; 

   Çünkü söz yürekten gelir, dilden çıkar."

" Beden çok yükü kaldırır ama,  gönül her sözü kaldıramaz."

" Ne kadar az yüksekten uçarsan, düştüğün zaman o kadar az incinirsin. 

   Kibri bırak, alçakgönüllü ol."

 " Öfke rüzgâr gibidir; bir süre sonra diner, ama birçok dal kırılmıştır bile."

" Gerek yok her sözü lâf ile beyana. Bir bakış bin söz eder bakıştan anlayana."

" Bazen bitmek bilmeyen dertler yağmur olur üstüne yağar. 

   Ama unutma ki , rengârenk gökkuşağı yağmurdan sonra çıkar. "

" Bulutlar ağlamazsa yeşillikler nasıl güler ?"

" Her şeye canını sıkma ey gönül. Ne bu dertler kalıcı ne de bu ömür."

" Küsmek ve darılmak için bahaneler aramak yerine sevmek ve sevilmek için çareler     arayın."  

" Bizi bilen bilir, bilmeyen de kendi gibi bilir."

" Bencillik gözüne takılan ayna gibidir. O gözler nereye bakarsa baksın kendinden     başka birini görmez. "

  "Dün zekiydim, dünyayı değiştirmek isterdim.  Ama bugün akıllıyım, kendimi değiştiriyorum. "

MEVLANA  CELÂLEDDİN-İ  RÛMÎ

 

Nefes (Ney Enstrümantal  

EĞİTMEK-ÖĞRETMEK-ÖĞRENMEK; BİR ÖMÜR BOYU

 

Yaşadığımız her günün bir anlamı, bir başkalığı var hayatımızda. Hayatın hızlı akışı içinde günler bazen değer kaybına uğruyor ya da değişim sürecinde başkalaşıyor. 5 Ekim Dünya Öğretmenler Günü idi.  24 Kasım ülkemize özgü bir gün. Bir zamanlar daha coşkulu kutlanırdı. Yılların ardından coşkunun içine  biraz hüzün de karıştı.  Belki Eğitim- Öğretimde istediğimiz yerde olamayışın yarattığı bir hüzün bu. Ama öğrenmek ve öğretmek günlerle sınırlı değil ki.  Her an, her yeni gün farklı bir şey öğrenmek ve öğretmek için yeni bir fırsat değil mi ? 

Gençlik yıllarımda ilk okuduğum kitaplardan biri Reşat Nuri Güntekin'in Çalıkuşu romanı idi. Kitap hiç bitmesin istemiştim. Bir Anadolu kasabasında idealist bir öğretmen olmak , o yıllarda pek çok genç kızın hayali olmuştur. Sonradan çekilen dizinin senaryosunda romandaki hazzı alamadık. Belki seyircilerin beklentileri de zamanla değişiyor. O yıllarda pek çok kız çocuğun hayalini öğretmen olmak süslerken erkek çocuklar asker olmak isterlerdi. Sonraki yıllarda nasılsa  iki meslek de değer kaybına uğradı. Neyse zaman,  iade-i itibar gücünü kullandı. 

Bir dönem doktorluk ve mühendislik çok istenen meslekler olarak benimsendi. Ancak meslek seçiminde gençlerin yetenek ve yönelimlerine göre  ve tabii uzun zamanda ülke ihtiyaçlarına göre planlı çalışmalar, araştırmalar yapılamadığından  meslek kazandırmada ve uygulamada yetersiz kaldık. Bir dönem işletmeci, ekonomist olmak isteyenlerin sayısı çok arttı. Gençler kısa zamanda çok kazanmak, üst düzey yönetici olmak istiyorlardı. Bu dönem psikolog  ve hukukçu olmak isteyenler çoğalıyor.  Gençler değişen ihtiyaçlara göre uygun kararlar almayı biliyorlar. Gelecek kaygısıyla yurt dışına gitme isteklerinde de artış var. Ara eleman yetiştiren Meslek Yüksekokullarımızı istenen düzeyde daha yeterli hale getiremedik. Ustalık, kalfalık,  çıraklık birbirine karıştı. Belki  de o yüzden doğal afetlerde binalar, köprüler yıkıldı, yollar hasar gördü, doğa isyan etti. 

Eski diplomalar giderek küçüldü, fotoğraflar kaldırıldı, Hızlandırılmış Eğitim yılları da yaşandı. Okullarımızda Rehberlik esasına dayanan denetim sistemi kaldırıldı. Günümüz öğretmenleri vicdanıyla baş başa kendini denetlemek, geliştirmek durumunda. Keşke gerçekçi ve dürüst olarak sağlıklı işleyen bir ödül ve  değerlendirme sistemimiz  yeniden işlerlik kazansa.  Eğitim ve Öğretim Sistemimize uygun olarak Talim Terbiye Kurulları, Eğitim Şuraları, Parasız Yatılı Okullar, Hizmet içi Eğitim daha iyi planlamalarla sürdürülsün, içten dileklerimiz oldu. Yıllarca canla başla Eğitim- Öğretim alanında hizmet vermiş Emekli Öğretmenlerimiz onurlu duruşlarıyla şimdiki hayat koşullarına ayak uydurmaya çalışıyorlar.

Öğretmenlerimiz eğitim- öğretimde neyi, nasıl planlayacaklar,  öğrencilerinde bilgi, duygu, ve davranış tohumlarını  nasıl geliştirecekler, onları "İyi insan- iyi vatandaş" olarak nasıl eğitecekler, kimlerden yardım alacaklar,?  Okul kitapları, programlar, günlük, yıllık planlar, sınav sistemi,  disiplin kurulları, eğitsel çalışmalar, kütüphaneler, kaynak kişiler, kaynak kitaplar , okul kantinleri, öğrenci servisleri, her kademede barınma ve beslenme sorunları, artan özel okul fiyatları, KPSS 'de yeterli puanı alamayan veya kadrosuzluktan atanamayan bu yüzden içinde öğretmenlik aşkıyla çok düşük ücretlerle  çalışan öğretmenlerimiz için de umarız uygun çözümler üretilir. Günümüzde gelişmiş ülkelerin örnek aldığı Köy Enstitüleri yeni bir bakış açısıyla tekrar değerlendirilemez mi ?

Her meslekte işine gönül vermiş, çalışkan, dürüst, güvenilir insanlara , uygulayıcılara ihtiyaç var elbette. Bazı meslek alanlarında kayıplar, yıkımlar, zarar ziyan gün geliyor bir şekilde telafi edilebiliyor. Ancak hayalleri yok edilmiş çocukların, geleceği çalınmış gençlerin, yitirilmiş onur, ve güven duygularının, kişinin içinde yıllarca  kümelenmiş  kin, öfke, intikam çatışmalarının, geri gelmeyecek yılların telafisi çok çok zor. İşleyen beyinleri nasıl fark edemiyor, "Kalan sağlar bizimdir" mantığına sığınıyoruz kimi zaman. Karanlık dehlizlerde kaybolmuş, ruhu zedelenmiş ya da şiddet görerek okumaktan soğutulmuş çocukların  istatistiklerini hiç bilmiyoruz. Onlar için "Sağaltım kliniklerimiz " de yok. 

Mesleğini hakkıyla sürdürmek isteyen her kademedeki  idealist öğretmenlerin işleri gerçekten çok zor. Bazen bu çabalara yanlış anlaşılma, yanlış değerlendirilme kaygıları da eşlik ediyor. Kendilerini yalnız ve çaresiz hissedebiliyorlar.  İnsan olarak, birey olarak, sade vatandaş olarak kendimizi sorgulamamız gereken ne çok konu var. Okullarda veliler, anne babalar, deneyimli öğretmenler, yöneticiler olarak kaç öğretmene yardımcı olabildik, çalışmalarına katkıda bulunarak, destek olarak yüreklendirdik, takdir ve teşekkür duygularımızı ilettik?  Acaba kaç çocuk böylece kıl payı kurtuldu, kaç çocuk hayat boyu iyiliklere yöneldi, , değişmek, kendini yenilemek istedi?

 Adını bilmediğimiz, çalışmalarından haberdar olamadığımız, yararlı işlerle uğraşan, emek harcayan, övgüye  lâyık öyle güzel insanlar da var ki. Varlıklarından haberdar olabilsek, maddi ödül değil , (Zaten kabul de etmezler. ) takdir ve teşekkürlerimizi sunabilsek. Sevgiyle, saygıyla andığımız o kişilere İzmir Urla'da bir ad daha eklendi bu yıl: Tolga Oranüs Çocuğu Doğa'nın okulunda sadece bir sınıfa değil, diğer sınıflara da eğitsel çalışmalarda  el becerisiyle maketler yapıyor, anlatıyor, eğitiyor, öğretiyor. Sadece kendisi de değil, gerektiğinde eşi Nur Oranüs  ve yetenekli dostlarıyla birlikte birlikte sınıf öğretmenlerine gönüllü yardımcılar olarak katkıda bulunuyorlar. Bu yılın Öğretmenler Günü'nde onlar gibi insanların da varlığından haberdar olalım istedim. Tanımadığımız, görmediğimiz, haberlerde, sosyal medyada belki hiç yer almamış, kendi dünyalarında kalıcı çalışmalar yapan güzel insanlar... 

Onlar gibi belki daha niceleri: Bazen bir dağ köyünde, kırsal kesimde küçük bir kasabada,  bir uzak kentte, adı sanı duyulmamış bir okulda geleceğin gençlerine yatırım yapanlar; Bazen bir sınıf inşa ederek bazen okulun badanasını yaparak, çatısını onararak, imkânları ölçüsünde okul kitaplığı oluşturarak, bazen tiyatro yoluyla bir sanatsal etkinliğe yardımcı olarak bir basket potası ya da futbol topu hediye ederek bir mandolin veya bir enstrüman armağan ederek... Biz gerektiğinde harika çözümler üreten , paylaşan, yardımlaşan bir toplumun insanlarıyız. Yeter ki  dürüstçe  iyi işler , yararlı çalışmalar yapıldığına inanalım, güvenelim. İyi ki olumsuzluklar karşısında pes etmiyoruz, iyi ki halâ umut tohumları ekmeye devam eden vefalı insanlarımız var. Bir aferin bile beklemeden, takdir, teşekkür belgesi almadan, gösterişsiz, abartısız kimlikleri ile geleceğe belli belirsiz izler bırakan alçak gönüllü insanlarımız...

Bazen her kademede çeşitli Eğitim Kurumlarında farklı branşlarda gerçek bir ÖĞRETMEN olarak, bazen farklı mesleklerde bile  olsa  yaşamı boyunca bir ÖĞRETEN olarak emek harcayan, zaman ayıran,  tüm enerjisini ve gücünü ışığını yayan, yansıtan, örnek olan, sevgi, saygı, dürüstlük, güven , insanlık  aşılayan tüm güzel insanlar : Bir gün sizler için de şiirler, öyküler yazılacak,  şarkılar, türküler söylenip belki dilden dile  anlatılar oluşturulacak. Yolunuz aydınlık, emekleriniz kalıcı olsun. İyi ki varsınız. Değeriniz her zaman bilinmese de gün gelecek , yeşerttiğiniz umutlar, ektiğiniz  tohumlar başak verecek. İşte asıl o zaman bu güzel ülke,  bayramları Bayram gibi kutlayacak, kardeş kardeşe insanca kucaklaşacak. 

Makbule ABALI -Eğitimci

24 Kasım 2023  İzmir- Urla

                 Tolga ORANÜS- Urla-Güzelbahçe Hakkı Oğuz Tabaoğlu İlkokulunda bir öğrenci velisi

                        

                   Bir Sınıf Öğretmeninin güzel bir jesti: Çocukların imzasıyla bir teşekkür belgesi.

Çok ünlü bir şarkının yeni görsellerle harika bir düzenlemesi. Ünlü sanatçılar da bana çocukları, gençleri düşündürdü. Emeği geçenlerin  sesine, eline, yüreğine sağlık.

NEDEN...?

 

Aslında her şey birdenbire oldu;

Bir bayram gününde 

Konuk oldu herkes birbirine 

Sofralar kuruldu,

Şarkılar, türküler söylendi,

Oyunlar oynandı, halaylar çekildi.

Ansızın bir yağmur yağdı,

İnceden inceden.

Tomurcuklar çiçek açtı,

Bulutlar çekildi köşelerine,

Güvercinler kanat çırptı gökyüzünde

Her yer güllük gülistanlık.

Bebeler hiç ağlamadı beşiklerinde,

Çocuklar küsmedi oyunlarında.

Birden bir gümbürtü koptu;

Gökle yer birleşti sanki,

Karardı birden dünya,

Sessizlik sardı dört bir yanı,

Tek bir İNSAN kalmadı ortalıkta. 

Makbule ABALI (Emekli Eğitimci)

19.Kasım 2023 Urla-İzmir 

YAŞAMI KISA ŞİİRLERLE YORUMLAMAK- Çocuklar Gibi

 

GÜZ GÜNEŞİ 

Bu sabah erken uyandım;

Çiy damlacıklarını silkeledim

Çiçeklerin üzerinden.

Ilık rüzgârlar esti,

Güneş bile gülümsedi,

Bembeyaz bulutların arasından

Çiy taneleri umursamadı bile... 

Makbule ABALI 

ÇOCUKÇA

Kuş dili bilir misiniz ?

Çocukça, dostça, safça, 

Ya da işaret dili .

Diliniz  lâl olursa ,

Gözlerinizle konuşabilir misiniz ?

İnsanca bilmeyen birine 

Bir dil öğretebilir misiniz?

İlle de uzlaşmak için değil, 

Belki insanca yaşamak, 

Yaşatmak için

İnsanlık adına...

Makbule ABALI

İNSAN İNSANA SAVAŞ

Dağla ova,

Güneşle ay,

Bulutla yağmur, 

Fırtına ile bahar, 

Yaz ile kış,

Kedi ile köpek,

Tavşanla kaplumbağa,

Kedi ile fare 

Arkadaş olmuşlar canciğer.

Ama insanoğlu inatlaşmış; 

Arkadaş olamamış İNSAN İNSANA

Savaşlar o yüzden hep var olmuş...

Makbule ABALI (Emekli Eğitimci )

İzmir-Urla. 17.11.2023

ÇOCUKLAR GİBİ: Sabahattin ALİ'nin şiiri, Ali KOCATEPE'nin müziği ve Sezen AKSU yorumuyla. 

TEŞEKKÜRLER. 

DOST OLABİLMEK - DOST KALABİLMEK

 

Hava Durumu raporlarına göre birkaç gün önce  bu yörede yağış bekleniyordu. Gündüz yağmadı ama akşam üzeri başlayıp sabaha kadar devam eden yağmur, ağaçlara, çiçeklere, çevreye tam bir sonbahar temizliği sağladı. Toprak suya doydu mu bilinmez. Dün adeta dört mevsimi birden yaşadık, Kâh parçalı bulutlu, kâh hafif yağmurlu geçerken ansızın güneş de göründü, varlığına nasıl da ihtiyaç duyduğumuzu hissedercesine günümüzü, ruhumuzu aydınlattı. Tıpkı özlemini duyduğumuz güzel insanlar, dostlar gibi... 

Hayatın hızlı akışı içinde bazı günler özeldir ;  Aslında bazen uzun bir geçmişi vardır bu günlerin. Yıllar önce başlasalar da anılar zincirine eklenmesi, kayda geçmesi, kalıcı, sağlam  izler bırakması çok da kolay değildir. O andan, o günden yılların ötesine geçişler yaparsınız hızlıca. Bir insan tanıdığınızda ortak özellikleriniz, arada zıtlıklar olsa da benzer karakterleriniz,  kişilikleriniz , beklentileriniz,  hayal kırıklıklarınız parçalardan bütüne yönelip yeni bağlarla kurulacak sağlam bir zemine güç kazandırır.  Hemen dost olamazsınız, uzun, ince bir yoldur bazen, kimi zaman bir duruş, bir karakter özelliği, zekice bir söz, insanın ta içine işleyen bir paylaşım, bir müzik, bir film, mizah anlayışı, insani özellikler taşıyan her şey. Yeni dostluklara giriş kapısını aralar...

Ünlü düşünür Nietsche şöyle diyor: "Hepimizin birbirine bir sır olduğu gerçeğine kendimizi alıştırmalıyız. Bir başkasını tanımak, onun hakkında her şeyi bilmek demek değildir. Karşılıklı duygu ve sevgi beslemek ve birbirine inanmak demektir."  Hoşgörünün, saygının, sevginin, dürüstlük ve içtenliğin olmadığı yerlerde nefret, kin, öfke tohumları hemen yer buluyor. Kapkara bulutlar sarıyor dört bir yanı. Pespembe gözlükler bile iyimserlik ya da olumlu bakışlar ulaştıramıyor oralara. Çıkar ilişkileri devreye giriyor, düşmanca bakışlarla,  katı, acımasız tavırlarla insanlar, insanlıktan giderek uzaklaşıyor öyle zamanlarda...Belki de bazı insanların genlerinde olumsuzluk var.  Ancak iyilik kadar kötülüğün de bulaşıcı  olduğuna inanıyorum ben. 

Mersin'den İzmir- Urla'ya taşınalı 1 yıl, 9 ay oldu. Henüz iki yıl bile değil. Eski dostlara yeni dostluklar eklendi elbette. "İyi ki varlar" diyebileceğimiz insanlar. Bir fincan kahvenin kırk yıl, bir  tas çorbanın yıllarca hatırını bilen bu güzel ülkenin insanları, iyi insanlara da her zaman gönüllerinde yer buluyorlar. Bazen "Bir telefon kadar yakınınızdayım " diyen şefkatli  bir sesle, bazen sizi arabasıyla gideceğiniz yere kadar götüren bir gönüllü, bazen çalınan ve kurtarılamayan, kapatılamayan bir hesabi ille de geri almak isteyen bir dost eli, hastanede zor günlerinizde işlerinizi çözümlemek için didinen bir can yoldaşı, her türlü zorluklarda bir onarım ustası gibi varlıklarını, insan sıcaklığını hissettiren insanlar. Sadece teşekkür etmeyi yeterli görmüyor. mahcup da oluyorsunuz. 

Sanal ortamda tanıdığımız güzel insanlar da var : Vefalı, güvenilir, etik değerlere bağlı, iyiniyetli, okuyan, araştıran, çıkarsız yardıma hazır. Önceleri bana bir okyanus gibi gelen, derin sularda yüzmek değil sığ sulara bile temkinli ayak basan biri olarak zaman zaman "Ben burada ne arıyorum ki? " dedirten bir başka alem. Yazmayı, okumayı seven biri olarak yıllar geçtikçe sınama-yanılma ile sadece Blogda karar kılan acemi ama sonsuz öğrenme tutkusuyla yoluna devam eden bir sade vatandaş...Yazımın sonuna eklediğim ünlü Tiyatro Sanatçımız Müşfik Kenter'in videosu benim duygularıma da tercüman oluyor.  Ama her zaman, her yerde farklılıklar da var;  Dün bir blog dostum ve değerli arkadaşı konuğumuz  oldu. Aile boyu tanıyıp çok sevdiğimiz, o zamana kadar yüzlerini  hiç görmesem de çok uzun zamandır tanıyormuş gibi bir  duyguya kapıldığım iki güzel insan: Sezer Özşen ve Nergis Topak.

Urla merkezden biraz uzakta, bahar gibi güneşli,  biraz hüzünlü bir  günde bizim evde buluştuk. Bazen siz istemeseniz de zaman acımasızca akıp gidiyor. Oysa daha konuşacak ne çok şey vardı. Zaman ve sağlık elverdiğince hiçbir şey yarım kalmamalı.  Dostların taşıdığı enerji, neşe, coşku halâ buralarda sanki. Bugün sabah kahvemizi o güzel fincanlarda içtik. Kasımpatıların kokusu ve canlılığı sanırım benim lâvantaların kokusunu bir süre unutturacak. Hatta yıllar önce Adana'da ilkbaharlarda evimize rahatlatıcı, sakinleştirici kokular yayan nergis çiçeklerinin kokusunu duyumsadım bir süre. El becerisiyle yapılmış seramik pano uygun yerine yerleşti. Keçeden yapılmış bir magnet buzdolabının üzerinde güneş, deniz ve  martıları sergiliyor. Kızım, ince bir hatırlayışla verilen şiir kitabını çocuklarına da okuyarak çoktan bitirmiştir eminim. Ailece donandık o gün; İçine sevgi de katılınca değeri paha biçilmez olan  hediyelerimizle... Çok sevgili arkadaşlarımız sanırım bereket de taşımışlar yuvamıza, yöremize. Bugün sağanak yağış var buralarda.

Yalnız kalmadık iyi ki. Bir gün sonra da konuklarımız oldu; Yeni evli, güler yüzlü, gözleri ışıl ışıl, her zaman yardıma hazır genç bir çift, Zeynep ve Efe, komşuyuz. Hafta sonlarını zaman zaman Baba Evi'nde geçiriyorlar. Dostlar hanesine yeni adlar, yeni kişiler ekleniyor. Sohbetlerin içtenliği, doğal akışı bazen o güzel anların fotoğrafını çekmeyi de unutturuyor. Hiçbir fotoğrafta olduğum gibi, doğal halimle çıkmadığım için biraz da seviniyorum galiba.  Ustaların çektiği fotoğraflarda bile hiçbir şey capcanlı olamıyor. Bir seziş, bir duygu, bir ışıltı, bir renk, heyecan, yüreğin kıpırtısı olduğu gibi net algılanamıyor. "Mutluluğun fotoğrafı ya da resmi var mıdır ?" sorusunu yıllar sonra "Yapay Zekâ " yanıtlayabilecek mi acaba...? 

Makbule Abalı- Emekli Eğitimci

13 Kasım. 2023 Urla-İzmir

                                        Müşfik Kenter'e yürekten teşekkürler. M.A

                                           Dostlar- Ruhi SU - Ustaları anıyor, arıyoruz M.A

                            

                                         

 

ATATÜRK GÜLÜMSEDİ ÖĞRETMENİM

 

Başöğretmen Mustafa Kemal ATATÜRK 


Ölümünün 85. yılında rahmetle, minnetle, özlemle anarken; Açtığın yolda, kurduğun ülküde, gösterdiğin amaçta hiç durmadan yürüyeceğimize ant içeriz.

ATATÜRK GÜLÜMSEDİ ÖĞRETMENİM 

Atatürk gülümsedi Öğretmenim

Siz sınıfa girince

Dağıldı kara bulutlar

Açıldı gonca

Baktı ki okul yenidir,

Siz yenisiniz, düşünceler yeni

Atatürk gülümsedi öğretmenim

Saklayamadı sevincini

Baktı ki gençsiniz, bilgili

Eğitiyorsunuz yolunca, yöntemince

Atatürk gülümsedi öğretmenim

Sevindi onca 

Baktı ki karışmış aramıza,

Çiziyorsunuz yolu,

Atatürk gülümsedi öğretmenim

Gözleri dolu dolu. 

Anlaşılan bütün yaz

Atatürk gözünü kırpmamış,

Çünkü boşmuş sıralar,

Çünkü harf okunmamış,

Kapkara bulutlar inmiş 

Işıklı gözlerine 

Bora gibi, fırtına gibi Atatürk'üm

Sanırım yönelmiş bilgisizliğe.

Ama baktı ki gün doğmuş,

Bir koşu varmışız okula

Özlemle açılmış kitaplar,

Bir iştah kızda oğlanda.

Baktı ki zil çalmış,

Sınıfa girmişsiniz. 

Bütün bakışlar sizde

Günaydın demiş.

Derse başlıyorsunuz 

Sımsıcak bir sevgi gözlerinizde.

Baktı ki Türkiye'si, Türkiye'miz

Aydınlık ufuklara  yürüyor hızla 

Atatürk gülümsedi öğretmenim

Övünüyor bizle 

Dağıldı kara bulutlar

Biz sınıfa girince. 

Atatürk gülümsedi öğretmenim

Kürsüde kendini görünce.

Talat TEKİN

D. 19 Temmuz1927

Ö .28 Kasım 2015

HATALARIMIZ- BCP- Ekim Ayına Ek Bir Yazı ( Bir Yanlışı Düzeltmek )

 

BİR YANLIŞI DÜZELTMEK 

Hayat boyu hepimizin hataları, yanlışları olabiliyor. Çünkü insanız. Önemli olan bilerek, kasıtlı olarak hatalı davranmamak, zaman içinde yanlışı düzeltmek değil midir? Bazı hatalı davranışlar maddi, manevi çok büyük hasarlara neden olabiliyor. Yaşadığımız yüzyılda robotlar, ya da yapay zekâ çok şeyin üstesinden gelse de İNSAN kırılganlığı bir başka. O pek kolay onarılamıyor. Yüzyıllar ötesinden düşünürler  gönül kırgınlığı ile ilgili ne güzel sözler söylemişler. Onun tamiri çok zor ama insana değer veren toplumlar kırılan eşyaları onararak yeniden kullanmayı da görev bilmişler.  "Kullan,  bozulunca, kırılınca at" felsefesi her yerde,  her zaman geçerli değil. Usta ellerde her şey değer kazanıyor. Restore edilen binaları o yüzden çok seviyorum. İlmek ilmek dokunan, kök boyalarla boyanan ve onarılınca yeniden can bulan eski kilimleri de. Yanlışını kabul edip özür dileyen insanlara da güven duyuyorum.

Bu yazı,  bir yanlışı düzeltmek için yazılmış bir ÖZÜR yazısıdır! Bir önceki yazım, Blogları Canlandırma Projesi (BCP) kapsamında Uzak Doğu ile ilgili olarak Japon Kültürü'nden kesitler aktaran bir yazıydı. Yazımın sonuna bir de şiir eklemiştim. Pek çok İnternet sayfasında Japon Şiiri (!) olarak yer verilen bir şiir. Saygın bir Üniversitemizin sayfasında da, çok satan iki gazetenin sayfasında da aynı şiir, Japon şiiri olarak sunuluyordu. "Anlar" daha önce de okuduğum ve çok sevdiğim bir şiirdi. Altında Jorge Luis Borges adı vardı. Nasıl olursa olsun yanılmamalıydım. Yayından sonra okurken önce kızım fark etti. "Borges Japon değil" dedi. Amerikan asıllı bir Japon olabilir mi diye sordum. "Araştır istersen tekrar" diye yanıtladı sorumu. 

Aynı gün akşamı değerli Blog arkadaşım ( Aynı zamanda meslektaşım)  Manxcat  çok  ince bir hatırlatmayla yorumuna bir de şiir ekleyerek sanal ortamda kapımı tıklattı. Yorumlarımızı bir önceki yazımın yorumlar bölümünde okuyabilirsiniz. Her zaman derim; "Bizim gençlerden ve çocuklardan öğreneceğimiz çok şey var." Yanılan beni hiç olmazsa bu konuda doğruladılar. İki Yeni Kuşak temsilcisine de çok teşekkür ediyorum. Bir Japon Atasözü "Okuduğun her şeye inanacaksan hiç okuma." diyor. Okumak, araştırmak ama daha seçici olmak lâzım demek ki. Ama bu hatam olmasaydı sonraki engin bilgilere nasıl ulaşırdım?

Japon şiirleri hakkında daha detaylı bilgi edinmek istediğinizde İnternette çok güvenilir sayfalar da var. Ülkemizde Ankara Üniversitesi'nde Japon Dili ve Edebiyatı Bölümü de var. Kadim Japon Şiiri Man'yöshü  Şiir Antolojisi üzerine doktorasını tamamlamış ilk Türk akademisyenimiz Esin Esen. Gece Kitaplığı imtiyaz sahibi. Esin Esen bu Antolojiyi şöyle tanımlıyor: " Binlerce waka şiiri yer alır. Manzarası, doğası, her kesimden insanı, bu insanlara şiir söylettiren şeyler, yaşamları, duyguları, gelenekleri, inançları, ekonomik faaliyetleri, dönemin siyasi olayları ve kültürel etkinlikleri yansır dizelerde."

Eski Japon Ozanlarından "Aşk ve Özlem Şiirleri" başlığıyla güzel bir derlemesini bulduğum Onur Özkan'dan bir başka Japon Şiiri:

Çekip giderken bu dünyadan 

Sana ne armağan alsam

Giderayak gönlün olsun diye?

Gökçe çiçeklerini mi ilkyazın,

Yaz boyu öten guguk kuşlarını mı,

Sarı yapraklarını mı sonbaharın?

RYOKAN

Japon şiirinde " Haiku", damıtılmış duyguların şiir hali olarak açıklanıyor. Mainichi Gazetesinin düzenlediği Haiku Yarışmasında 2007 yılında Türkiye'den Yelda Karataş (Bir anlamda Japon Edebiyatı'nın Nobel'i sayılan ) bu ödülü almış:

"Ölüm ne kadar yakın

Unutulmaz çocukluğumuz

Ağır çiçekli ıhlamur ağacı "

Yelda KARATAŞ

Haiku'da basitlik en temel kural, güncel ve evrensel konular, alglarımız paylaşılıyor.  İlk iki mısra basit bir giriştir, en iyi izlenimi 3. mısra verir. 5-7-5 dizeden ve 17 heceden oluşuyor.

Bu düzeltme yazısını yazmayı görev bildim. Yazmasam bir yanlışın gerçek gibi algılanmasına yol açabilirdim. Japon hoşgörüsü, nezaketi, saygısı ve güvenine ters düşen bir bilgi aktarımım olmasın istedim. Sağlıklı, mutlu, huzurlu  yarınlara...

Makbule ABALI Emekli Eğitimci

8 Ekim 2023 Urla

JAPON KÜLTÜRÜNE BİR BAKIŞ (BCP- Ekim Ayı )

 

Blogları Canlandırma Projesi (BCP) : önceden belirlenen temalara  göre, her ayın son haftasında seçilen konunun işlenmesi şeklinde bir etkinlik. İsteyen arkadaşlar katılabiliyor. Ekim Ayı teması: "Uzak Doğu Edebiyatı, Manga, Anime, Webtoon" olarak belirlenmiş. Bu ay ilk kez ayın son haftasında katılamadım, geç kaldım. Cumhuriyetimizin 100. yıl etkinlikleri ağır bastı.

Bir Uzak Doğu Ülkesi olarak Japonya ; 40'lı yılların başında ağır, zor bir savaşta büyük kayıplar vermiş, acılar çekmiş bir ülke olarak sonradan çok mücadele etmiş, bugünkü konumuna gelmiş bir dünya devi. Her alanda çok büyük atılımlar yapmış, başarıya ulaşmış bu ülke ve insanlarına hayranlık duymamak mümkün değil. Okuduğum her yeni bilgi o ülke ve insanlarına ilgimi arttırıyor, pekiştiriyor.

Blogları Canlandırma Projesi kapsamında Ekim Ayı Teması olarak Japon Edebiyatından seçtiğim bir şiiri yazacaktım.  Ancak önce, geleneklerine bağlı ama aynı zamanda çağdaş, bilim ve teknolojiden üst düzeyde yararlanan, eğitimde, sanatta, sporda, siyasette, sanayide, tarımda, turizmde büyük başarılara imza atmış,  sağlam karakterli, dürüst, onurlu, saygın insanlar yetiştirmiş bir ülke hakkında kısa bilgiler sunmak istiyorum. Bir ülkenin değer ölçülerini bilmek, o ülkeyi çok yönlü ve derinlemesine tanımayı sağlıyor.

JAPON  ATASÖZLERİNDEN ÖRNEKLER 

* Savaşı bilmeyen barışı da bilmez.

 * Bütün bir süreç boyunca susanın, süreç tamamlanınca konuşmaya hakkı olmaz.

* Senin değilse alma, doğru değilse yapma, gerçek değilse söyleme, bilmiyorsan sus.

* Dürüstlük en iyi siyasettir. 

* Okuduğun her şeye inanacaksan hiç okuma daha iyi. 

* Bilgi, eğer bilge değilsen, eşeğin sırtına verilmiş kitap yükü gibidir.

* Öğretmek öğrenmektir. 

* Kendine usta diyebilmek için önce ustanı geçeceksin, sonra kendini geçecek bir öğrenci yetiştireceksin.

EĞİTİM : 

* Japonya'da okur yazarlık  oranı  % 99 .  Yapılan anketlere göre % 85 öğrenci okulda mutlu.

 

* Öğretmenler öğrencilere ne sorulacağına değil, onları nasıl düşüneceklerine ve nasıl problem çözeceklerini öğrenmeye odaklanırlar. "Yaparak Öğrenme" temel ilkeleri. 

İ* İlkokulda bir öğretmene ortalama25 öğrenci,  ortaöğretimde 18 öğrenci, yükseköğretimde 11 öğrenci düşüyor. Çocukların öncelikle ahlâklı ve erdemli bireyler olarak yetişmeleri isteniyor. 

 

* Zorunlu Eğitim 6 yaşında başlıyor, 9 yıl sürüyor. 6 yıl ilkokul, 3 yıl ortaokul, 3 yıl lise, 4 yıl üniversite. 

* Anaokuluna 3 yaştan itibaren gidilebiliyor. zorunlu değil. Katılım oranı % 100'e yakın.

 

* Eğitim Öğretim Nisan Ayında başlıyor, Mart Ayı sonlarında sona eriyor. Yılda 6kez Veli toplantısı yapılıyor. İngilizce ortaokul ve liselerde zorunlu. Sınıfta kalma yok. 

* Öğrenciler 10 yaşına kadar (4. sınıfa kadar) sınava tabi tutulmazlar. Bu dönemde amaç; öğrencinin karakterinin oturması ve güzel davranışlar geliştirebilmesidir. Öğle yemeği sınıflarda, standart menü ile öğretmenleriyle birlikte yeniyor. 

* Okul çıkışı öğrenciler okulda Spor Kulüplerine katılabiliyorlar. Kulüplerde Geleneksel Japon Kültürü, Japon Sporları, Judo, Kendo  (Japon kılıç ustalığı ),  Sado ( Japon çay seremonisi ), Kado (Japon çiçek aranjmanı ), İkebana (Canlı çiçekleri düzenleme sanatı ) konularında eğitim alabiliyorlar.

* Japonya'da okullarda temizlikçi yok. Öğrenciler kendi sınıflarının temizliğinden sorumlu. 

JAPONYA'DA SANAT VE MİMARİ 

Japonların nezaket ve inceliklerinin, hassasiyetlerinin temelleri bu sanatlarda kendini kanıtlıyor adeta. İlk okuduğumda nasıl da hoşuma gitmişti;

* Kintsugi; Parçalanan ya da kırılan porselen eşyalar altın, gümüş ve platin tozu karışımıyla onarılıyor. Eksik ya da kusurlu olanın gözden çıkarılmaması, kusurların bile kucaklanmasını  ifade ediyor. Eskiye anlam kazandırıyor. 

* İkebana- Canlı çiçekleri düzenleme sanatı. "Kadınların Yolu" anlamına geldiği söyleniyor. Doğanın güzelliğini, canlılığını , çiçeklerin doğal güzelliğini vurgulamayı amaçlıyor. Maddiyat ve maneviyatı dengelemek anlamını da taşıyor. Yaşayan çiçek deniyor. Dikey ikebana stili tabiatın güzelliğini yedi dalla ifade ediyor. Yatay ikebana stili Yaradan, dünya, insan üçlemesini anlatıyor. 

* Japonya'da sakura ağacı yeniden doğuşu simgeliyor. Sakura hem mükemmel güzelliği hem de hızlı ve acımasız ölümü anlatıyor. Mart Ayının ilk günlerinden son kiraz çiçeklerinin döküldüğü Mayısın son günlerine kadar ilkbahar tüm ülkede doğanın ve insanlığın yeniden doğuşunun kutlandığı mevsim olarak kabul görüyor. 

* Japon Mimarisi gösteriş yerine işlevsellik ve amaca önem veren özellikler taşıyor. Görkemli çatıları olan ahşap evler, doğal ışık ve mahremiyetin korunuşu, doğa ile uyum içerisinde olmak tipik özellikleri. Evler genellikle güneye bakıyor. Doğal ışık Japonya'da bir insan hakkı. Yağmurlu bir ülke olması nedeniyle geniş saçaklı, kiremitli çatılar dikkat çekiyor. 

JAPON EDEBİYAT'INDAN BİR ŞİİR :

ANLAR 

Eğer yeniden başlayabilseydim yaşamaya 

İkincisinde daha çok hata yapardım.

Kusursuz olmaya çalışmaz, sırtüstü yatardım,

Neşeli olurdum, ilkinde olmadığım kadar,

Çok az şeyi

Ciddiyetle yapardım.

Temizlik sorun bile olmazdı asla. 

Daha çok riske girerdim. 

Seyahat ederdim daha fazla. 

Daha çok güneş doğuşu izler, 

Daha çok dağa tırmanır, daha çok nehirde yüzerdim. 

Görmediğim birçok yere giderdim. 

Dondurma yerdim doyasıya ve daha az bezelye. 

Gerçek sorunlarım olurdu hayali olanların yerine. 

Yaşamın her anını gerçek ve verimli kılan insanlardandım. 

Yeniden başlayabilseydim eğer, yalnız mutlu anlarım olurdu. 

Farkında mısınız bilmem, yaşam budur zaten. 

Anlar, sadece anlar. Siz de anı yaşayın. 

Hiçbir yere yanında su, şemsiye ve paraşüt almadan, 

Gitmeyen insanlardandım ben. 

Yeniden başlayabilseydim eğer, hiçbir şey taşımazdım. 

Eğer yeniden başlayabilseydim, 

İlkbaharda pabuçlarımı fırlatır atardım. 

Ve sonbahar bitene kadar yürürdüm çıplak ayaklarla. 

Bilinmeyen yollar keşfeder, güneşin tadına varır, 

Çocuklarla oynardım , bir şansım olsaydı eğer.

Ama işte 85'indeyim ve biliyorum...

Ölüyorum...

Jorge Luis BORGES 

Eskiden Japonya denince ilk aklıma gelen; Uluslararası yarışmalarda ödül almış bir fotoğraf olurdu. Savaşta acımasızca teknoloji harikası bombalarla bombalanmış şehirlerden yüzünde ve kocaman açılmış gözlerinde dehşet,  korku ifadesiyle, ellerini açmış,  yarı çıplak koşarak kaçmaya çalışan bir kız çocuğu... Savaşların bütün acımasızlığını, yıkımını, korkunçluğunu ortaya koyan bir fotoğraf karesi.

Japonya çok çalışarak, zamanında uygun atılımlar yaparak, insani değerleri öne çıkararak, el birliği, gönül birliği ile bir büyük yenilginin travmalarını atlattı. Bir ülke adeta yeniden yaratıldı, imaj değiştirdi.

Dileriz İNSAN için, İNSANLIK için tüm dünyada yaşanmış gerçekler ışığında iyi örnekler kabul görsün ve uygulansın...

Makbule ABALI- Emekli Eğitimci

 İzmir- Urla-2023

Görseller: İnternet'ten alıntı. 

Kaynaklar: Güvenilir İnternet Kaynakları

Vikipedi, Dergiler, makaleler, araştırmalar

Gezi izlenimleri, Abdülkadir Özbek.

Tüm kaynaklara teşekkürler. M. A

 

 

URLA'DA BİR AKŞAM - Urla'dan Notlar

Sonbahar artık iyice kendini gösteriyor burada. Ağustos böcekleri çoktan gitti. Kuşlar bile yer değiştirdi. Başka kuşlar ötüyor artık ağaçlarda. Doğa renk değiştiriyor yeniden. Yazın parlak, ışıltılı renkleri yerini soluk, pastel tonlara bıraktı. Doğa her haliyle bir başka güzel. Urla Zeytinalanı Bölgesi denizden uzak, Az katlı evlerden oluşmuş çok sayıda sitenin yer aldığı bir yerleşim birimi. Sokaklarda bile yer alan zeytin ağaçlarının dalları silme zeytinle dolu. Bereketli bir yıl zeytin açısından. Oysa ülkemizin bazı yörelerinde zeytin ağaçları çok az meyve vermiş bu yıl. 

Bu yıl 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı , Cumhuriyetin 100. yılına rastlıyor. Bayrama birkaç gün kala eşim ve ben , yılların eğitimcileri olarak hüzünlüyüz. Yüz yıllık bir zaman dilimi; Özellikle çocuklar ve gençler için, yeterince bilmeyen, farkında olmayan vatandaşlar için günün  anlam ve önemi vurgulanmalı, günler, aylar öncesinden hazırlıklar yapılmalı, komisyonlar kurulmalıydı. Çeşitli etkinlikler planlanmalı, halkın içtenlikle katılımı sağlanmalıydı. Eski alışkanlıklarından kolay kolay vazgeçemiyor insan. Daha önce uzun yıllar yaşadığımız il Mersin'deki arkadaşlarımızdan, dostlarımızdan mesajlar geliyor,  kutlama programları, çeşitli etkinlikler, sergiler, konserler bildiriliyor. İmreniyoruz, içimiz buruk. 

Birkaç gün arayla bazen mutluluk, bazen mutsuzluk yaşar mısınız siz de?  Anlık hüzünler toplanır, bir  anda mutluluğa dönüşebilir, rahatlarsınız. Birikmiş can sıkıntıları, mutsuzluklar adeta küçük mutluluklara bir kapı aralar, " sıra sende" der.  Geçen gün de öyle oldu: Bir rahatsızlık dönemi henüz bitmemişken, akşam üstü yürüyüşlerimizi ihmal etmemeye çalışıyoruz. Güneş tam karşıdan gelirse gözleri yoruyor. Sokaklar Arnavut Kaldırımı stili taşlarla döşenmiş. Biraz yoruyor ama öyle güzel ki görünümleri. Zaman zaman durup ayak üstü dinleniyoruz. O sessiz sokakta birden bir demir kapı aralığından bir çocuk sesi geldi : " Merhaba " Hemen selâmı aldık, bir çift ışıl ışıl göz, gülen bir yüz, 3-4 yaşlarında yakışıklı bir küçük adam. Adını sordum, kendini tanıttı: "Ben Ali" Biz de kendimizi tanıttık. Ali sayesinde anne babasını da tanıdık böylece. Küçük yaşta toplumsal kuralları benimseyen çocukları çok seviyorum.  Ve onlara bu davranışları kazandıran anne baba, öğretmen, tüm yakınlarına saygı duyuyorum iyi ki varlar.   ( Prof. Dr. Üstün Dökmen Hocamızın harika şiiri "Selam Ver " yazımın sonunda.) 

Ne güzel rastlantı, Ali ile tanışmamızdan birkaç gün sonra Site Yönetiminden bir mesaj geliyor: " Sn. Üye  Cumhuriyetimizin 100. yılını 29 Ekim Pazar Akşamı 18.30-19.30 arasında geleceğimizin teminatı çocuklarımızla Yönetim binamız önünden başlayarak Fener Alayı yürüyüşü ile kutlayacağız.  Biz çocuklara bayrak, şeker hediye edeceğiz. Sizler de evlerde minik hediyeler (Şeker, çikolata vs ) hazırlarsanız , zili çalan çocuklarla bir şölen havasında kutlama yapmış oluruz. Öztuncer Yönetim." Çocukların görev aldığı her etkinlik iyi yönlendirilirse başarıya ulaşıyor. Benimsenen her davranış, sorumluluk bilincini de beraberinde getiriyor. Ne yapabilirim diye düşünüyorum: Site yöneticisi sevgili komşum Mediha Hanım'a soruyorum. Tahminen kaç çocuk olabilir? Yaklaşık bir sayı veriyor. Ah şimdi "eski ben" olsaydım,  çocuklar için hemen vanilyalı ay kurabiyesi ya da dere otlu lor peynirli poğaça yapardım. Bugünlerde o tür yapımlarda biraz zorlansam da çare tükenmez...

Sanırım Urla ve Zeytinalanı Bölgesinde yaşlı nüfus biraz daha yoğun. Ama çocuklar ve gençler de canlılıkları, neşe ve enerjileriyle dengeyi sağlıyorlar. Birkaç gün önce de yürüyüş sonrası parkta otururken Elif ile tanışmıştık. Eşim hemen Karacaoğlan'ın şiiri ile küçük bir sınav uyguladı. Resim yapmayı, şiiri çok seven Elif geçerli notu aldı tabii. Daha kimler kimler var , burada tanıdığımız çocuk ve gençlerden ?  Öyle çok ki: Doğa, Aslı, Derin, Nisa Nur, Buse, Asrın, Ali, Elif, Güneş, Su, Gökçe, Ezgi, Yaren, Güney, Timur, Rengin, Halit, Danie, Ali Mahir, Elif,  Utku, Kaan,  Polen. Çağla, Zeynep. Efe, Doğaç, Pınar, korkut ve tabii Sare Lina, Nehir Rüya... Hepsini çok çok seviyoruz. 

29 Ekim Günü küçük hazırlıklarımıza başladık. Önceki yıllarda Mersin'de Vitray Kursunda çok değerli öğretmenimin katkısıyla yaptığım cam-ahşap vitray tepsim çok işime yaradı. Renkli yapışkan kâğıtlara tek tek kısa bir anı yazısı yazdım. Aydınlanma simgesi olarak küçük mumları sıraladım, ve bir kenarda rengârenk küçük şekerler yerini buldu. Gönlümüzden geçenler o anki imkanlarla sınırlandı kuşkusuz. Saat tam 18.00 da evimizin önündeki küçük bahçemizde yerimizi aldık. Saat 19.30 civarında önce sesleri duyduk ve sonra göz kamaştıran ışıkları gördük. Sitenin nostaljik taşlarla döşenmiş yollarında ellerde meşaleler, bayraklar, balonlar, dillerde  özlediğimiz marşlar, şarkılar türküler eşliğinde çocuk, genç ve "gönlü genç" insanlardan oluşan muhteşem bir konvoy tam kapımızın önünde kısa bir mola verdi. Tepsideki şekerler, mumlar, anı yazıları paylaşıldı elbette. Sakin, sade yaşantımızda çok farklı bir akşamdı. Gurur duyduk, mutlu olduk, güven tazeledik, umutlandık.

Olumsuzlukları dile getirdiğimiz kadar olumlu, güzel şeyleri de vurgulamak gerektiğine inanıyorum. Cumhuriyetimizin 100. Yılını kutlamak amacıyla televizyonlarda -ne yazık çok az kanalda- emekle yapılmış muhteşem programlar izledik. Ticari amaçla yapılmış olsa bile ,ustaca çekimlerle aklın ve duygunun harmanlandığı,  anma amaçlı harika reklam filmleri seyrettik. Naklen verilen konserler gönlümüzü, kulaklarımızı doyurdu. Emek harcayanlara sonsuz teşekkürler, Ancak tüm bu güzelliklerin, etkinliklerin, sevinç ve coşkunun, mutluluğun yılların ötesine kalıcı izler bırakarak taşınabilmesi için keşke daha düzenli ve planlı hazırlıklar çok önceden yapılabilseydi. Kavgasız, dövüşsüz , marşlarla, türkülerle, Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk'e sevgi, saygı ve güven tazeleyerek gerçekleştirilen "Halk Kutlamaları"  eşsizdi.

Ekranlardan, radyolardan, medyadan izlediğimiz kutlamalara ek olarak emek harcayarak " Canlı bir gösteri" izleterek, bizlere unutulmaz bir akşam yaşatan Site Yönetimimize, katkıda bulunan emeği geçen herkese; anne-babalara, çocuk ve gençlere. site personeline , adsız kahramanlara yürekten teşekkürler. 

Makbule Abalı - Emekli Eğitimci

1.11.2023  İzmir-Urla 

SELÂM VER

Yola çıkmadan her sabah,

Bulutlara selâm ver,

Taşlara, kuşlara, atlara, otlara

İnsanlara selâm ver.

Ne görürsen selâm ver.

Sonra çıkarıp cebinden aynanı

Bir selâm da kendine ver

Hatırın kalmasın el gün yanında

Üleştir dostluğunu varlığınla

Bir kısmı seni de sarsın.

Üstün DÖKMEN 

Teknik konularda eksiklerim var ne yazık ki. Bu bölümde İlkokul 3. sınıf Öğrencisi sevgili Doğa Oranüs'ün yöresel giysiler giyerek canlandırdığı "Nezahat Onbaşı" şiirini okurken çekilmiş videosu yer alacaktı. Yerleştiremedim. Şiirden bir bölümü kaydettim

"Murat Dağlarından indik aşağı

Göründü uzaktan Gediz Irmağı

Çocuk sendeki coşkunluğa

Yedi düvel şaşmalı...

Annesinin deyişine göre Fener Alayının başlangıcında Doğa çocukça bir utangaçlık ve çekinme ile şiiri okumaktan vazgeçmiş. Ama bizim evin önünde gür bir sesle, adeta o anı yaşayarak şirini okudu ve 

çok alkış aldı. Çocuklar harika... Teşekkürler hepinize. 

YÜZ YAŞINA ERİŞMİŞ BİR CUMHURİYET

 

Dile kolay;  CUMHURİYETİMİZ 100 YAŞINDA.  Yüzyıl, bir asır, çok uzun bir zaman dilimi. O uzun yıllar nelere tanık oldu, neler yaşandı. kimler geldi, kimler geçti ? Her dönemin, o zaman diliminde yaşayan insanlara kazandırdığı belli davranış kalıpları, yoğun, kalıcı duygular var.  Gelişim aşamalarında, yaşadığımız topluma uyum sağlarken, birey  olmaya çalışırken  kazandıklarımız, yıllardan geriye kalan izler, birikimler... 

Yüzyıllık Cumhuriyetimizin " bir dönem tanığı " olmak adına dün gece ilkokul yıllarımı düşündüm. Ta o yıllara anılarımda bir yolculuk yaptım. Neyse ki hafızam da gerçek bir dost gibi bana yardımcı oldu, pek çok şeyi hatırlamama fırsat verdi. Geldiğimiz yolu bilmezsek sonraki zaman dilimlerini nasıl değerlendirebiliriz, neye göre önlemler alabiliriz? 

Hatırlayabildiğim kadarıyla o dönem; Aza kanaat etme, , paylaşabilme, tutumlu olma, insani yönden büyüklere saygı, küçüklere sevgi gösterebilme, güven, dürüstlük, vefa, onur, hak, hukuk, adalet duygularının yoğun ve gerçekçi olarak yaşandığı yıllardı. Atalarımız, büyüklerimiz, gerçek savaş öyküleriyle büyümüş, yıllarca askerlik yapmış , çok acı ve eziyet çekmiş , yoklukla mücadele etmiş bir neslin çocukları, torunları olarak her şeyi ince ve kapsamlı düşünürlerdi. 

"Devlet Baba",  "Toprak Ana", "Asker Ocağı", "Er Meydanı". "Baba Ocağı", "Ana Kuzusu", "Ahde Vefa", "Sorumluluk Bilinci", "Vazife Anlayışı", "Sadakat", "Liyakat" o nesillerde yerinde ve sık kullanılan sözcüklerdi.  Bir tas sıcak çorba, bir yudum su, bir bardak dost çayı, kırk yıllık kahve,  Tanrı misafiri, adam gibi adam, helâl süt emmiş, yuvayı yapan dişi kuş,  altın kalpli, alnı pak, yüreği pak gibi deyimler, sözcükler de ta o yıllardan belleğime kazınmış gibi adeta. Kimler bu sözcükleri, güzel deyişleri unutturdu bize, kimler anlamlarını değiştirdi ya da başka anlamlar yükledi? Yeni eklemelerle bu anlamlı sözcüklere yeniden yer verebiliriz dilimizde. 

Milli ve Dini Bayramlar " bayram" gibi kutlanır, acılar için hep birlikte yas evine gidilerek "İmece usulü" kısıtlı  imkânlarla  hazırlanan  yöresel yemekler bırakılırdı. Yere düşen ekmek parçasını hemen alır, üç kez öper, uygun bir yere koyardık. Ekmek kutsaldı. Yazın en sıcak günlerinde bile oruç tutmak isteyenler olurdu biz çocuklar arasında. Her şey sadelik ve içtenlik üzerine kurgulanmıştı sanki. Korkarak değil, inanarak, olması gerektiği gibi yapardık. Sevap- günah içimizde idi. Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Derslerimizde de çok şey öğrendik. O dönemde fotoğraflar çekilerek yardım kolileri dağıtılmazdı ama yoksullar için adları bilinmeyen yardım melekleri, aşevleri vardı. 

Evlilikte sadakat, anlayış, vefa, dostluk esastı. Görücü usulü evlilikler çoğunluktaydı ama ayrılma boşanmalar bu kadar yaygın değildi.  Evlenme yaşı şimdikinden daha genç idi ancak  çok küçük yaşta evlendirilen kız çocukları yoktu.  Kadın sığınma evlerine de ihtiyaç yoktu sanırım. Ekonomik sıkıntılar aileleri sarsardı ama "Orta Direk" aileler ; temelden, çatıdan, yan kolonlardan, kirişlerden güç alarak ayakta kalmayı, geçinmeyi bilirdi. Tarımla, çiftçilikle uğraşan aileler biraz daha şanslıydı. Çukurova'nın verimli toprakları zor günlerde cankurtaran simidi gibi olmuş, "Aza kanaat eden" insanları doyurmuştur. 

Adana'da doğmuş, üniversite öğrenimine kadar çocukluk ve ilk gençlik yılları Adana'da geçmiş eski bir Adanalı olarak  ne çok severim Adana'yı, sıcak iklimi gibi sıcak  dostluklarını, yöresel yemeklerini, gönülleri kadar zengin dost sofralarını. belki biraz gürültülü ancak içten söyleşilerini. Üniversite sonrası ilk görev yıllarım gene Adana'da başladı. Yaş aldıkça, çocukluk yılları ne kadar gerilerde kalsa da kolay kolay unutulmuyor, anılar deposundan silinmiyor. Narenciye çiçeklerinin kokusu burnunuzda, ağaçtan koparıp yediğiniz meyvelerin tadı damağınızda kalıyor. Fayton arabaların tekerlek sesi, arabacıların atlara seslenişi halâ kulaklarımda.

 Adana Namık Kemal İlkokulu  ilk eğitim yuvam sayılır. İlk dört yılım orada, son yılım da taşınmamız nedeniyle Celâlettin Seyhan İlkokulunda  tamamlandı. O yıllarda anaokulları yoktu. Sınıflarımız yaklaşık 40 kişi kadar olurdu. Her sabah Atamızın gülümseyen yüzü karşılardı bizleri, güç alırdık. Sınıfımızda her kesimden, her yöreden arkadaşlarımız vardı. Doktor, mühendis, hukukçu, öğretmen, işçi, esnaf  her kesimden insanların çocukları. Okul sadece öğretim değil aynı zamanda bir eğitim yuvasıydı. Önlüklerimiz tek tipti . Kocaman kurdelelerimiz, beyaz yakalarımızla adeta akla karanın temsilcileri gibiydik. Ancak her zaman griye de yer vardı. Hayal kurmasını hepimiz iyi bilirdik.  Sadece okur yazar olmadık,  dinlemeyi,  anlamayı, insan ilişkilerini, tarih bilincini, yurt sevgisini, adaletli olmayı, bilimsel düşüncenin  değerini de orada belledik. Her okulda Öğretmenlerden daha kıdemli bir Başöğretmen olurdu . Eğitim müfettişlerinden ayrı, okulda genel anlamda bir denetleyici. Bir arabulucu gibi işleyişten sorumlu, deneyimli bir kişi. Her okulda, okuma yazma bilmeyen yetişkinler için de Okur Yazarlık kursları vardı.

Bayramlarda Belediye binası önündeki Resmigeçide en temiz, giysilerimiz, en düzenli yürüyüşümüzle katılırdık. Marşlar, bayraklar, flamalar, şiirler , günün anlam ve önemini belirten konuşmalar o törenlerin ayrılmaz bir parçasıydı. Coşkuyla kutlamalara günler öncesinden hazırlanırdık. Sınıflar renkli kâğıtlarla, fenerlerle, bayraklarla süslenirken bazen kızlara  krapon kâğıdından  giysiler hazırlanır, kurdeleler, şeritlerle süslemeler yapılırdı. Bazen ansızın yağan güz yağmuruyla ıslanmışızdır  da o törenlerde. Öğleden sonra çocuk baloları düzenlenir, geceler fener alaylarıyla sonlanırdı. Günlükler, anı defterleri birer canlı tanıktır o özel günlere... İş derslerinde yaptığımız karton kumbaralar dini bayramlarda verilecek küçük harçlıklar için bir kenarda sırasını beklerdi. Çocuklar için tatlı dil, güler yüz , şeker her zaman kabul görürdü. 

Yaş aldıkça dinlemek kadar anlatmayı da seviyor "dünkü çocuklar." Daha anlatacak öyle çok ince ayrıntılar var ki dağarcığımızda. "Geçmiş zaman anlatıcıları" geçmişte yaşadıklarını anlatmalılar tüm çocuklara. Sadece torunlarla sınırlı kalmamalı bu halka. Dinlemesini , gözlemesini, izlemesini  bilmeyenlerin yarınlara da güvenilir , kalıcı katkıları olamaz. Başöğretmen Atatürk'ün çocuk ve gençlere emanet  ettiği Cumhuriyetimiz 100 yaşında. Yürekten kutluyoruz. O zor yıllarda bile ne güzel işler gerçekleştirildi, büyük başarılara imza atıldı. Bilimsel gerçeklerden uzaklaşmadan, aklın sağduyunun, hoşgörünün yol göstericiliğinde aydınlık, umutlu yarınlara.  Yolunuz açık olsun.

Makbule ABALI- Emekli Eğitimci

28.Ekim 2023 Urla

ŞİİRİMSİ BİR ÖYKÜ (Kelime Oyunu-120 )

 Bloglarda "Kelime Oyunu" etkinliği bir süredir devam ediyor. Deeptone Arkadaşımızın organize ettiği bu çalışmada beş kelime verilerek bu kelimelerin içinde olduğu ; bir öykü, bir şiir ya da bir deneme yazılması isteniyor. Herkes yazabilir, herkes beş kelime belirleyebilir. Bu hafta beş kelime, sevgili Deeptone tarafından belirlenmiş: (Ritüel, Kıyafet, Evlilik, Şüphe, Tapınak) Ben "Şiirimsi bir öykü denemesi" yazmayı tercih ettim. M. A 

 

ŞİİRİMSİ BİR ÖYKÜ

Sabah gün ışırken fırtına  öncesi bir sessizlik hakimdi doğaya;

Gökyüzünde ta uzaklarda geceden kalma bir ay, 

Ve ondan yer kapmak isteyen bir güz güneşi 

Akşamdan yağmur yağmış, suya doymuş tüm ağaçlar.

Kediler köpekler bile kavgasız, dövüşsüz yollarda...

Bir evcilik oyununda buluştular

Yukarı mahallenin çocukluk arkadaşları

Kızlar oyuna katıldı yalnızca,

Anne babalar geçim derdinde; evde, işte, uğraşta...

Ta eskilerden yıkık bir bina buldular,

Geçmiş ritüelleri anarak kapı girişine sıralandılar. 

Bez bebekler vardı kiminin ellerinde,

Annelerden kalan eski topuklu ayakkabılar kiminde.

Kıyafetler derseniz tüllü, süslü püslü, simli, nakışlı.

Bir tiyatro sahnesinde gibi rol aldılar,

Oyunlarla, masallarla, türküler, şarkılarla

Çocukça tüm ritüelleri canlandırdılar ;

Alkışlar... alkışlar... sevinç, coşku, mutluluk.

Bir düdük öttü ansızın, farklı sesler yansıdı duvarlar ötesinden;

Şüpheli bakışlarla izlendiklerini gördüler.

Oyun bitti, herkes gitti, evcilik,  evlilik hayalleri bitti,

Kuşlar hepten  uçuştu ağaç dallarına,

Bez bebekler bile donakaldı şaşkınlıkla...

Kırık bir el yazısıyla yazılmış soluk birkaç cümle kaldı 

Yüzyıllar  öncesinden,  geçmişten, tapınağın yıkık duvarında...

Eski bir tapınak yazıtı :

"Gürültü patırtının ortasında sükûnetle dolaş

Sessizliğin içinde huzur bulunduğunu unutma.

Başka türlü davranmak açıkça gerekmedikçe

Herkesle dost olmaya çalış.

Sana bir kötülük yapıldığında verebileceğin en iyi karşılık

Unutmak olsun. Bağışla ve unut."

Makbule ABALI

Urla-İzmir 21 Ekim 2023